SIFAT (ÖN AD) BİLGİSİ

Varlıkların özelliklerini belirten sözcüklere sıfat (ön ad) denir.

Sıfatlar; varlığın biçimini, durumunu, rengini, yerini, sayısını, hareketini belirtirler.

• “Güzel kitapları hemen alırım.” Güzel= sıfat
• “Siyah gözlükler sana yakışmış.” Siyah= sıfat
• “Kareli gömleğim yırtıldı.” Kareli = sıfat
• “Şehirde tertemiz caddeler vardı.” tertemiz= sıfat

Bir sözcüğün sıfat olabilmesi için bir adın önüne gelmesi, 0 adı nitelemesi ve çekim eki almaması gerekir. Sıfatlar yalnız kullanıldıklarında birer ad olurlar.

Çözümlü Örnek:
“İhtiyar adam düştü.” Bu cümlede adam sözcüğü addır. “İhtiyar” onun niteliğini gösterdiği için sıfattır.
“İhtiyar düştü.” Bu cümlede ise ihtiyar artık sıfat değildir. Bir adı nitelememiştir. Bir adın önüne gelmediği için buradaki görevi sıfat değildir.

GÖREV VE ANLAM YÖNÜNDEN SIFATLAR

1. Niteleme Sıfatları:

Varlıkların durumunu, şekillerini, rengini, hareketini belirten sıfatlara niteleme sıfatı denir.

“kırmızı araba, siyah ayakkabı,
dağınık oda, dar paça, geniş yol,
kolay soru, yaşlı adam, taze ekmek”

Niteleme sıfatını bulmak için “nasıl” sorusunu sorarız.

2. Belirtme Sıfatları:

Varlıkların yerlerini, sayılarını bildiren; soru ve işaret yoluyla durumlarını belirten sıfatlara belirtme sıfatları denir.
Belirtme sıfatları kendi arasında dört gruba ayrılır.

a) İşaret Sıfatı:

Varlıkların yerini işaret yoluyla belirten sıfatlardır.

Bu, şu, o, öteki, beriki gibi sözcüklerle varlıkların yeri işaretle belirtilir.

b) Sayı Sıfatı:

Varlıkların sayısını, sırasını belirten sıfatlara sayı sıfatı denir.

“Geziye yirmi öğrenci katılacak.”
“Testteki on ikinci soruyu yapamadım.”
“Babam hepimize onar lira verdi.”
“Çeyrek altın aldık.”

c) Belgisiz Sıfat:

Varlıkların sayısını kesin olarak değil de tahmini olarak belirten sıfatlara belgisiz sıfat denir.

“Bazı insanlar, hiç akıllanmazlar.”
“Bir gün karşılaşırız elbet.”
“Herhangi bir sıraya oturabilirsiniz.”
“Bir kaç hafta kalıp, döneceğim.”
“Her insanın başına gelebilir.”

Bir “tek” anlamında kullanılmışsa sayı sıfatıdır. Tek anlamında değilse belgisiz sıfattır.

“Bir gün sonra geleceğim.” ➔ Sayı sıfatı
“Bir gün elbet geleceğim.” ➔ Belgisis sıfat

d) Soru Sıfatı:

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, sayılarını soru yoluyla belirten sıfatlara soru sıfatı denir.

“Ne gün gideceksin?”
“Hangi ceketi beğendiniz?”
“Sinemaya kaç kişi geldi.”

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat kullanılmıştır?
A) Kuşlar gökyüzünde uçuyor.
B) Bahçede büyük bir ağaç var.
C) Çocuklar bahçede oynuyor.
D) Kitap masanın üstünde duruyor.
Çözüm:
Sıfat, isimleri niteleyen ya da belirten kelimelerdir. “Büyük bir ağaç” ifadesinde “büyük” kelimesi sıfattır.
Doğru cevap: B

---

2. “Bu kitap çok ilginç.” cümlesinde hangi kelime sıfattır?
A) Bu
B) Kitap
C) Çok
D) İlginç
Çözüm:
Sıfatlar isimleri niteleyen ya da belirten kelimelerdir. “Bu” kelimesi, kitap kelimesini belirttiği için sıfattır.
Doğru cevap: A

---

3. Aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisi sıfat ve isimden oluşmuştur?
A) Büyük ev
B) Oturmak sandalye
C) Hızlı koşmak
D) Kitap raf
Çözüm:
“Büyük ev” ifadesinde “büyük” kelimesi sıfat, “ev” kelimesi isimdir. Diğer seçeneklerde sıfat kullanılmamıştır.
Doğru cevap: A

---

4. “Kırmızı balık, mavi suda yüzüyor.” cümlesinde sıfat olan kelime hangisidir?
A) Balık
B) Yüzüyor
C) Kırmızı
D) Suda
Çözüm:
“Kırmızı” kelimesi balık ismini nitelediği için sıfattır.
Doğru cevap: C

---

5. Aşağıdaki sıfatlardan hangisi varlıkların rengini belirtir?
A) Büyük
B) Uzun
C) Yeşil
D) Üç
Çözüm:
Yeşil kelimesi varlıkların rengini belirtir. Diğer seçenekler büyüklük ya da sayı ifade eder.
Doğru cevap: C

“sıcak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat olarak kullanılmamıştır?

A) Annem, bana sıcak süt getirdi.
B) Sıcak günler yakında gelecek.
C) Çay çok sıcak, dikkat et!
D) Sıcak suyu yudumlayarak içtim.

“Bu araba, babamın arabasıdır.” cümlesinde sıfat olan sözcük hangisidir?

A) Bu   B) araba   C) babamın   D) arabası