Yükselti
Yükselti arttıkça sıcaklık her 200 m’de 1oC azalır.
Bu durumun öncelikli nedenleri;
- Atmosfer daha çok yerden ısınır, üstten uzaya doğru soğur.
- Atmosferin alt katları üst katlarından daha yoğundur, daha çok sıcaklık emer ve tutar.
- Atmosferin alt katlarında hava daha hareketlidir. Bu hareket sıcaklık taşınması ile ısınmayı artırır.
* Bir merkezin bulunduğu yükseltide ölçülen sıcaklık değerine gerçek sıcaklık, aynı merkezin deniz seviyesine göre hesaplanan sıcaklık değerine ise indirgenmiş sıcaklık denir.
* Gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki farkın az olması merkezin alçak, farkın fazla olması ise merkezin yüksekte yer aldığını gösterir.
Not: Bir yerin, deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklık değeri, yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisinin ortadan kalktığı sıcaklıktır.
Yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisine bağlı olarak;
Bir dağ yamacında yükseldikçe bitki örtüsü değişir.
Yamaç boyunca yükselen hava kütlesinin yağış bırakma olasılığı artar.
Su buharı yerden belli bir yükseltide yoğunlaşarak bulutları meydana getirir.
Dağların alçak kesimlerine yağmur yağarken, yüksek kesimlerine kar yağar.
Yüksek dağların zirvelerinde bütün yıl kar ve buz tabakalarına rastlanır.
Ekvatoral bölgede bile kalıcı karlara (yıl boyu erimeden yüzeyde kalan kar örtüsü) rastlanır.
- Türkiye’nin en soğuk bölgesi Doğu Anadolu’dur.
- Aynı enlemde olmalarına rağmen İç Anadolu, Doğu Anadolu’dan daha sıcaktır.
- Aynı tarım ürünü, batı bölgelerimizde doğu bölgelerimizden önce olgunlaşır.
Hava sıcaklığının dağılışı birçok etmene bağlıdır. Bunlardan enlem ve kara – deniz dağılışı etmenleri sıcaklığın yeryüzündeki yatay doğrultudaki dağılışını; yükselti ise dikey yöndeki dağılışını etkileyen en önemli üç etmendir.
