Yer Şekilleri (Bakı ve Eğim) 9.Sınıf Coğrafya
Eğim ve Bakı
Yer şekillerinin eğim ve bakı durumu, Güneş ışınlarının yere düşme açısını etkiler.
Eğim: Güneşe dönük eğimli yamaçlar daha sıcak olur. Çünkü eğimli yamaçlara Güneş ışınları daha dik açıyla düşer.
Bakı: Dağların Güneş’e dönük olan yamaçlarına bakı denir. Güneş’e dönük olan yamaçlar Güneş ışınlarını daha büyük açılarla aldığı için daha sıcak olur.
Kuzey Yarımküre’de dağların güney, Güney Yarımküre’de dağların kuzey yamaçları Güneş ışınlarını daha dik alır ve fazla ısınır. Buna bakı etkisi denir. Dönenceler arasında bakı etkisi yoktur.
Dönenceler arasında kalan yerlerde dağların yılın bir döneminde kuzey, bir döneminde ise güney yamaçları bakı özellikleri nedeniyle daha çok ısınmaktadır. Bundan dolayı dönenceler arasında kalan yerlerde bakı etkisinden söz edilemez.
Bakı Etkisinde Olan Yamaçlar;
- Güneş ışınlarını daha büyük açıyla alır.
- Sıcaklık ve buharlaşma daha fazladır.
- Güneşlenme süresi daha uzundur.
- Aynı tür bitkilerin olgunlaşma süresi daha kısadır.
- Kalıcı kar sınırı, orman, tarım, yerleşme sınırı daha yüksektir.
Yer Şekilleri (Bakı ve Eğim) konu anlatımı ders notu 9.sınıf coğrafya
Kuzey Yarım Kürede, dönenceler dışında kalan bölgelerdeki doğu - batı doğrultulu dağların güney yamaçları, yıl boyunca Güneş'e dönüktür. Şekilde verilen bu tür bir dağda Güneş'e dönük olan yamaç R'nin bulunduğu yamaçtır. Bu durumda R'de P'ye göre yıl boyunca sıcaklık, güneşlenme, buharlaşma ve terleme daha fazladır. Ayrıca R'nin bulunduğu güney yamaç, sıcaklık avantajı nedeniyle yerleşme ve tarım için daha çok tercih edilir. Bu durumda A ve E seçenekleri söylenemez. Güneş ışınlarının dağ yamaçlarına farklı açılarla düşmesi, yağış ve nem değerlerini doğrudan etkilemez. Bu nedenle C ve D seçenekleri de söylenemez. Ancak buharlaşmanın ve terlemenin P'de daha az olduğu söylenebilir.