SES

Sesin Oluşumu ve Yayılması

Titreşim hareketi yapan her nesne ses dalgası oluşturur. Bu dalga ortam moleküllerini titreştirir ve ses yayılmış olur. Ses mekanik bir dalga olduğundan yayılması için maddesel ortam gerekir. Ses boşlukta yayılmaz.

Bir ses dalgası hava ortamında boyuna dalgalar şeklinde yayılırken hava molekülleri sıkışma ve genleşme hareketi yapar. Bu basınç değişikliği kulak zarımıza çarparak zarın dalgalara uyumlu bir şekilde titreşmesini sağlar. Beyin bu titreşimleri ses olarak algılar.

Sesin Yayılması

Ses dalgaları diğer dalgalar gibi yansıma özelliğine sahiptir. Sert ve pürüzsüz yüzeylerde yansıma fazlayken, yumuşak ve pürüzlü yüzeylerde yansıma daha azdır. Gemilerde kullanılan sonarlar ses dalgalarının yansıma özelliğinden yararlanarak yapılmıştır. Hamilelik süresince bebeklerin durumunu kontrol etmek için ultrason denilen araç kullanılır. Bu da ses dalgalarının yansımasından yararlanılarak tasarlanmış araçtır. Yarasalar yönlerini ve avlarını çıkardıkları sesin yansıması sonucu algılamaları sayesinde belirlerler.

Yankı

Ses kaynağından çıkıp bir yüzeye çarptıktan sonra aynı sesin duyulması olayıdır. Çıkardığımız sesin yankısını duyabilmemiz için yansıma yüzeyiyle aramızda en az 17 m olmalıdır. Aksi durumda yansıyan ses ile ana sesi ayırt edemeyiz.

Ses Yalıtımı

Sesin yansımasını engellemek ve istenmeyen seslerin bulunan ortama geçişini engellemek için ses yalıtımı yapmak gerekir. Ses yalıtımını sağlayan malzemeler yumuşak ve hava boşlukludur. Cam yünü ve köpük buna örnek olarak verilebilir.

Rezonans

Bir ses kaynağından yayılan ses dalgaları etrafındaki ses kaynaklarını etkileyerek titreşimini sağlayabilir. Frekansları aynı olan kaynaklardan biri titreştirildiğinde diğer ses kaynağının etki ile titreşmesi olayına rezonans denir.

Bir cismin esnekliğine ve kütlesine bağlı olan frekansa doğal frekans denir. Cisim bu frekansa eşit frekansta uyarılırsa büyük genlikte titreşir. Bu duruma rezonans durumu denir.