Sel ve Taşkın Olayları 10. Sınıf Coğrafya
Aşırı yağışlar, insan yaşamını olumsuz etkileyen en önemli iklim olaylarındandır. Aşırı yağış ekvatoral bölgelerde olduğu gibi; sıcaklık, buharlaşma ve nem ile bir arada görülünce, insan yaşamı adeta imkansız hale gelmektedir.
- Aşırı yağışların ortaya çıkardığı bir diğer sorun, aşırı sellenme ve bu sellenmeden ortaya çıkan sel baskınlarıdır. Aşırı yağışlardan sonra akarsuların su seviyesinin aniden yükselerek düzlük alanlarda yatağından çıkarak çevreye dağılması sonucunda su baskınları meydana gelir.
- Sel ve su baskınları bazen çok tehlikeli boyutlara varabilir. Tarım alanları sular altında kalarak, ekonomik olarak büyük kayıplara yol açabilir. Köprüler yıkılabilir, tüneller dolabilir ve ulaşım aksayabilir.
- Dünya üzerinde aşırı ve ani yağışların ortaya çıkardığı sel felaketlerinden, her yıl binlerce insan hayatını kaybetmektedir. Söz gelimi 1961-1974 yılları arasında sel baskınları, siklonlar ve fırtınalardan dolayı Asya Kıtası’nda 280 bin kişi hayatını kaybetmiş, 485 milyon insan olumsuz etkilenmiş, 35 milyon insan evsiz kalmış ve 139 milyon hektar tarım arazisi tamamen sular altında kalmıştır.
- Venezuela’da, 1999 yılının Aralık ayında, aşırı yağışlardan sonra meydana gelen sel ve heyelanlar sonucunda 30 binden fazla insan hayatını kaybetmiş ve hesaplanamayacak kadar maddi hasar meydana gelmiştir.
- Sellerden en çok zarar gören ülke Çin’dir. Muson ikliminin hakim olduğu Çin’de Muson yağışlarıyla birlikte seller oluşmakta ve büyük afetler yaşanmaktadır. Sellerden en fazla ölenlerin bulunduğu listede Çin ilk altı sırayı almaktadır.
- Dünya’da 105 yılda meydana gelen sel felaketlerinin % 40’ı Asya’da, % 26,2’sı Amerikalar’da, % 17’si Afrika’da, % 14’ü Avrupa Kıtası’nda olmuştur. Dünya’da sellerden ölenlerin % 98’i ise Asya Kıtasındadır. Bunun nedeni; sel uyarı merkezlerinin ve kurtarma çalışmalarının yeterli olmayışıdır.
KRİTİK: 2005 yılı yaz mevsiminde Avrupa’da meydan gelen seller ilginç bir gelişmeye de öncülük etmiştir. İsviçre Sismoloji Kurumu, kişini ölümüne, 2 kişinin kaybolmasına yol açan seller sebebiyle ülkedeki sismik faaliyetlerin doruk noktasına çıktığının belirlendiğini açıklamıştır. Bunun nedeninin “Sel suları, birbiri üstüne binen yer altı katmanlarının kaymasını kolaylaştırarak depreme sebebiyet verebilir” demiş ve şiddetli yağmurlardan sonra bu tür hadiselerin cereyan ettiğinin daha önce de gözlemlendiğini kaydetmiştir.