Şattu’l – Arap Savaşları (1979 – 1988)

İran ile Irak arasındaki Basra Körfezi ve Şattu’l -Arap Su Yolu üzerinde yaşanan egemenlik mücadelesi savaşa ortam hazırlamıştır.

1979’da İran’ın rejim değişikliği sebebiyle yaşadığı iç sorunlardan yararlanmak isteyen Irak, 1975’teki Cezayir Antlaşması’nı feshetmiş, 22 Eylül 1980’de İran topraklarına saldırı başlatmış ve Basra Körfezi’ne kadar ilerlemiştir.

İran, Irak’ın işgal ettiği yerlerin bir kısmını geri almıştır.

Petrol rezervi açısından önemli bir bölge olan Basra Körfezi’ndeki bu savaş, Batılı devletlerin petrol ihtiyaçlarını engelleyici gelişme olduğu için derhâl harekete geçmişler, ABD başta olmak üzere İngiltere, Fransa, Basra Körfezi’ne savaş gemileri göndermişlerdir.

8 yıl süren savaş taraflara insan kaybı, ekonomik ve siyasal güç kaybı, uluslararası prestij kaybı, bölge ve dünya barışında huzursuzluktan başka bir kazanç sağlamamıştır.

BM’nin 17 Temmuz 1988’deki ateşkes önerisine önce Irak, bir gün sonra da İran rıza göstererek barış sürecine girilmiş ve 20 Ağustos 1988’de savaş sona ermiştir.

BİLGİ

• İran-Irak Savaşı’nda Suriye ve Libya İran’ı; diğer Arap devletleri ise Irak’ı desteklemiştir.
• ABD, taraflar arasında mesafeli iken; SSCB, Afganistan işgalinin de etkisiyle İran’ı desteklemiştir.
• Avrupa ülkeleri, İran rejimi sonrası Irak yanlısı tutum izlemiştir.