SAF (ÖZ) ŞİİR
- “Saf şiir” anlayışı 20. yüzyılın başında Fransız sembolist şairler Paul Valery, Paul Verlaine ve Stephan Mallarme tarafından ortaya konmuştur.
- Edebiyatımızda, saf şiirin ilk örneklerini Ahmet Haşim ve Yahya Kemal vermiştir.
- Saf şiir anlayışını ele alan en önemli yazı, Ahmet Haşim’in “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı yazısıdır.
- Türk edebiyatında ilk poetika örneği olan “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı yazısında Ahmet Haşim, şiir görüşlerini açıklamıştır.
- Saf şiir, 1930’lu yıllarda, herhangi bir toplu oluşuma bağlanmayıp kendi çizgisini sürdüren şairlerden oluşur.
- Cumhuriyet döneminde saf şiiri benimseyen sanatçılar, Ahmet Haşim ve Yahya Kemal’in izinden gitmişlerdir.
- Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Cumhuriyet döneminde saf şiir anlayışını aruz ölçüsüyle yazdığı şiirlerle devam ettirmişlerdir.
- Saf şiir anlayışını benimseyenlere göre öğretici manzumenin şiirle bir ilgisi yoktur.
- Beylik edebiyat haline gelen memleket edebiyatına karşı çıkmışlardır.
- Sanatçılar, hece ölçüsünü kullanmış ve modernleştirmişlerdir.
- Hece ölçüsünü durak sınırlamasından kurtararak seçkin bir i içerikle birleştirmişlerdir.
- Ahengi; kafiye, redif, aliterasyon ve asonansla; ritmi ise hece ölçüsüyle sağlamışlardır.
- Sözcüklerin duygu değerini ön plana çıkarmışlardır.
- Biçim üzerinde titizlikle durarak dil işçiliğine önem vermişlerdir.
- Dizelerde musikiyi önemsemişler, adeta “her şeyden önce musiki” anlayışıyla hareket etmişlerdir.
- Sembolizm akımının etkisinde kalmışlardır.
- Şiir diline önem vermişler, dilde bir rüya âlemi kurmuşlardır.
- Günlük dilin dışında simgelerle yüklü ve kapalı bir anlatımı benimsemişlerdir.
- Toplumsal sorunlarla ve siyasi akımlarla ilgilenmemişlerdir.
- “Sanat, sanat içindir.” anlayışıyla hareket etmişlerdir.
Temsilcileri: Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Necip Fazıl Kısakürek, Ziya Osman Saba, Asaf Halet Çelebi… Behçet Necatigil ve Fazıl Hüsnü Dağlarca’da belli bir dönem saf şiir eğilimi vardır. Yedi Meşaleciler de saf şiir anlayışına uygun şiirler yazmıştır.
AHMET MUHİP DIRANAS (1908 – 4980)
- Şiirde ses, ölçü, kafiye ve söyleyişe önem vermiştir.
- Hece ölçüsünü kullanan şair, onu yumuşatarak serbest şiir için ortam hazırlamıştır.
- En çok 11’li hece ölçüsünü kullanmıştır.
- Dizenin ahengini önemsediği için hece ölçüsünü daha çok duraksız kullanmıştır.
- Halk şiiri geleneğinden ustalıkla yararlanmıştır.
- Hiçbir ideolojiye ve söylev üslubuna bağlı kalmamış, bireysel konuları işlemiştir.
- Aşk, doğa, yurt güzellikleri şiirlerinde işlediği konulardandır.
- Umutsuz ve hüzünlü duygular şiirlerinde önemli yer tutar.
- Sembolizm akımının ilkelerine bağlı kalmıştır.
- Özellikle Fransız şair Baudelaire’in etkisinde kalmıştır.
- Fahriye Abla, Olvido, Serenad, Kar, Selam, Köpük, Ağrı en tanınmış şiirleridir.
Eserleri
— Şiir: Şiirler, Kırık Saz (Tarih-i Kadim ile birlikte Tevfik Fikret’in 62 şiirini titiz bir dil işçiliğiyle sadeleştirmiştir.)
— Tiyatro: Gölgeler, O Böyle istemezdi, Çıkmaz
