RÜZGARLAR

• Yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru yatay yönlü hareket eden hava hareketlerine rüzgar denir.
• Rüzgarı oluşturan hava kütlesinin hızına rüzgarın hızı denir.
• Rüzgarın hızı m/sn ya da km/saat olarak ölçülür.
• Rüzgarın hızını ve yönünü anemograf denilen alet belirler.
• Rüzgarın hızı anemometre denilen aletle ölçülür.
• Rüzgarların yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru esiş doğrultusuna rüzgarın yönü denir.
• Belirli bir alanda, belli bir süre içinde rüzgarın en fazla estiği yöne hakim rüzgarın yönü denir.

Rüzgarın Hızını Etkileyen Etmenler

1) Basınç merkezleri arasındaki fark

• Basınç farkı arttıkça rüzgarın hızı da artar.
• Basınç farkı ile rüzgarın hızı arasında doğru orantı vardır.
• Rüzgarın oluşmasının temel nedeni hava kütlelerindeki basınç farkıdır.
• Basınç farkı olmaz ise rüzgar oluşumundan söz edilemez.

2) Basınç merkezleri arasındaki mesafe

• Basınç merkezleri arasındaki mesafe artarsa rüzgarın hızında azalma olur.
• Rüzgarın hızı ile mesafe arasında ters orantı vardır.
• Aralarındaki basınç farkı aynı fakat aralarındaki uzaklıkları farklı olan rüzgarın hızları farklıdır.
• Birbirine yakın olan basınç merkezleri arasındaki rüzgarların hızı fazladır.
• Basınç merkezleri arasındaki mesafe arttıkça rüzgar sürtünme yolu ile hız kaybeder.

3) Yerşekilleri

• Yerşekilleri rüzgarın hızında hem azaltıcı hem de arttırıcı etkiye sahiptir.
• Yerşekillerinin eğim ve engebe durumu rüzgarın hızını etkilemektedir.
• Yerşekillerinin engebeli olduğu yerlerde sürtünmenin etkisiyle rüzgarın hızı azalır.
• Örneğin; Ovada esen rüzgar engebeli alanlarda esen rüzgara göre hızı fazladır.

4) Dünya’nın günlük (eksen) hareketi

Dünya’nın günlük hareketinin sonucunda rüzgarlar sapmaya uğrar ve hızları azalır.

Alçak basınç alanına doğru esen rüzgarlar Dünya’nın günlük hareketinden dolayı sapmaya uğrarlar.

Rüzgarın Yönünü Etkileyen Faktörler

1) Basınç merkezlerinin konumu

Rüzgarlar her zaman Yüksek basınçtan —> Alçak basınca doğru eser.

2) Yeryüzü şekillerinin uzanış doğrultusu

• Yeryüzü şekillerinin uzanış doğrultusu rüzgarların gerçek yönünü verir.
• Yerşekillerinin sade olduğu yerlerde rüzgar bütün yönlerden aynı oranda eser.

Rüzgar frekans gülü

• Bir alana ait rüzgarların estikleri yön ve esme sayısına denir.
• Rüzgar frekansları aylık, yıllık ve mevsimlik olarak hazırlanabilir.
• Rüzgar gülleri, bir yerin hakim rüzgar yönünü gösterdiği için yerşekillerinin uzanış doğrultusu hakkında bilgi de verir.
• Rüzgar frekans gülü bütün yönlere eşit dağılmış ise o yerin yerşekilleri hakkında engebenin olmadığı sade yerşekillerine ait olduğu söylenebilir.

3) Dünya’nın eksen (günlük) hareketi

Dünya’nın ekseni hareketinin sonucuna bağlı olarak rüzgarlar KYK’da sağa , GYK’da sola sapar.