Rüzgarın Hızını Etkileyen Faktörler 9.Sınıf Coğrafya
RÜZGARLAR
Yüksek basınç merkezlerinden alçak basınç merkezlerine doğru, yatay yönde yer değiştiren hava hareketlerine rüzgar denir. Rüzgarlar her zaman, yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru eser. Basınç farkı ortadan kalktığı zaman rüzgar da durur.
Rüzgarın Hızı
Rüzgarın hızı anemometre denilen aletle ölçülür. Genellikle saniyede metre (m/s) veya saatte km (km/saat) olarak ifade edilir. Rüzgarlar hızlarına göre hafif, orta ve şiddetli olarak sınıflandırılır.
Rüzgarın Hızını Etkileyen Faktörler
Rüzgarın hızı; basınç farkına, basınç merkezleri arasındaki uzaklığa, Dünya’nın günlük hareketine, yeryüzü şekilleri ve bitki örtüsüne bağlı olarak değişir.
- Rüzgarın hızını etkileyen en önemli faktör basınç farkıdır. Basınç farkının artmasına bağlı olarak rüzgarın hızı artar, azalmasıyla birlikte rüzgarın da hızı azalır.
- Basınç merkezleri arasındaki uzaklık arttıkça rüzgarın hızı azalır. İzobar haritalarında, eş basınç eğrilerinin arasındaki uzaklığın fazla olması durumunda rüzgar daha yavaş eser. Bu eğrilerin sıklaştığı yerlerde ise rüzgar daha hızlı eser.
- Sürtünme arttıkça rüzgar hızı azalır. Flüzgarın hareketi sırasında, özellikle engebeli alanlarda yeryüzü şekillerine sürtünmesi artar. Bu durumda hızında azalma olur. Aynı şekilde bitki örtüsünün orman olduğu yerlerde rüzgarın hızı azalır. Yeryüzünden yükseklerde, deniz yüzeylerinde ve engebesiz alanlarda rüzgarın sürtünmesi azaldığından hızı fazla olur.
- Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak rüzgarın yönü değiştiğinden, hızında belli bir azalma olur. Çünkü sapma, rüzgarın yolunu uzatmaktadır. Bu daha çok sürekli rüzgarlar üzerinde etkilidir.
Rüzgarın Hızı nedir etkileyen faktörler konu anlatımı ders notu 9.sınıf coğrafya ayt tyt
1. İki merkez arasındaki basınç farkı: Rüzgarları oluşturan basınçlar arasındaki fark ne kadar fazla ise, rüzgarın hızı o kadar fazla olur. Basınç alanları arasındaki fark arttıkça rüzgâr şiddeti de artar.
2. Basınç merkezlerinin yakınlığı: Yüksek basınçla alçak basınç merkezleri arasındaki uzaklık arttıkça rüzgarın şiddeti azalır, uzaklık azaldıkça rüzgarın şiddeti artar. Yüksek ve alçak basınç arasındaki uzaklıkla rüzgar hızı ters orantılıdır.
3. Yer şekilleri: Dağlık ve engebeli arazide sürtünmeden dolayı hız azalır. Deniz ve okyanuslarda sürtünme azaldığından hız artar. Aynı zamanda bitki örtüsünün gür ve sık olduğu yerlerde rüzgarın hızı yavaştır.
Not: Yerden yükseldikçe sürtünmenin etkisi azalacağından rüzgarın hızı artar. Bu yüzden sürtünmenin daha az olduğu ovalık alanlarda denizlerde rüzgâr daha hızlı ve daha düzgün eser.
4. Dünya'nın ekseni üzerindeki hareketi: Rüzgarın yönü daima yüksek basınç alanından, alçak basınç alanına doğrudur. Yüksek basınç alanından, alçak basınç alanına doğru hareket eden hava kütleleri, en kısa yolu takip edemezler. Çünkü Dünya'nın ekseni üzerinde dönmesi sonucunda oluşan corriolis (merkezkaç) kuvvetinden dolayı, rüzgarların yönlerinde de sapmalar meydana gelir.
beğendim