Renkler 10. Sınıf Fizik
Renk
Beyaz bir ışın kırılmaya uğradığında altı farklı renkte ışınlar oluşmaktadır. Bu renkler kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mordur.
Beyaz ışığın renklere ayrılmasından, aynı açıyla gelen renkli ışınlardan en çok morun en az kırmızının kırıldığı görülmektedir. Öyleyse bir ortamın mor ışık için kırma indisi, kırmızı ışık için kırma indisinden büyüktür.
Renkler kuramına göre renkli ışıkların tamamı, üç renkteki ışığın değişik şiddetlerde bileşimi ile elde edilebilir. Bu üç renk kırmızı, yeşil ve mavidir. Bu üç renk ışığa ana renkler denir.
Ana renkteki ışınların ikişer olarak eşit şiddetlerde birleşmesinden ara (ikincil) renkler elde edilir. Bu renkler,
kırmızı * yeşil = sarı
kırmızı * mavi = magenta
yeşil * mavi = cyan’dır.
Birleştiklerinde beyazı veren iki renge tamamlayıcı renkler denir. Kırmızının tamamlayıcısı cyan, yeşilin tamamlayıcısı magenta ve mavinin tamamlayıcısı sarıdır.
Işıktaki ara renkler boyalarda ana renkleri, ana renkler de ara renkleri oluşturur. Buna göre boyalarda, renklerin oluşumu,
Sarı * Magenta = Kırmızı
Sarı * Cyan = Yeşil
Magenta * Cyan = Mavi
şeklindedir. Sarı, magenta, cyan renkteki boyalar karıştırıldığında siyah renkte boya elde edilir.
Cisimlerin Renkli Görünmesi
Bir cismi renkli görebilmemiz için cisimden gözümüze renkli ışık gelmelidir. Örneğin bir arabayı kırmızı görüyorsak arabadan gözümüze gelen ışınlar kırmızı ışınlardır.
Renkli cisimler, kendi rengindeki ışığı güçlü olarak yansıtırken bu rengin yanında kırmızıdan mora doğru olan renk sıralamasında komşu
renkleri de zayıf olarak yansıtır. Ancak cisim güçlü yansıyan renkte görünür.
Bir cisim beyaz ışığın tüm renklerini yansıtırsa beyaz, hiçbirini yansıtmaz ise siyah görünür. Beyaz ışık altında sarı görünen bir araba sarı ışığı güçlü yansıtabildiğinden sarıyı oluşturan kırmızı ve yeşili de güçlü yansıtabilir.
Renkli bir cismin kendi rengini oluşturan renkli ışıkları güçlü olarak yansıttığı söylenebilir.
Işık Filtresi
Bazı ışınları geçirip bazı ışınları geçirmeyen maddelere ışık filtreleri denir. Renkli saydam maddeler ışık filtreleridir ve üzerlerine düşen ışınlardan kendi renginde ve bu renge komşu renklerdeki ışık ışınlarını geçirir, diğerlerini soğururlar.
Çözümlü Örnek Test Soruları
Renk, ışığın bir maddeye çarptıktan sonra gözümüze ulaşan dalga boylarına bağlı olarak algıladığımız bir özelliktir. Işık, farklı dalga boylarına sahiptir ve bu dalga boyları farklı renkler olarak algılanır. Beyaz ışık, tüm renklerin bir karışımıdır ve bir prizma yardımıyla renklere ayrılabilir.
1. Renklerin oluşumunda hangi dalga boyu aralığı gözle görülür?
A) 10 nm – 100 nm
B) 400 nm – 700 nm
C) 700 nm – 1000 nm
D) 100 nm – 400 nm
Çözüm: Görünür ışık tayfı 400 nm ile 700 nm arasındaki dalga boylarında yer alır ve bu aralıktaki dalgalar gözle görülebilir.
Doğru cevap B şıkkıdır.
2. Beyaz ışık bir prizmadan geçirildiğinde hangi olay gerçekleşir?
A) Işık tamamen emilir
B) Işık yansıtılır
C) Işık renklerine ayrılır
D) Işık hızlanır
Çözüm: Beyaz ışık bir prizmadan geçirildiğinde, farklı dalga boylarına sahip renkler ayrılır ve bu olay “dispersiyon” olarak adlandırılır.
Doğru cevap C şıkkıdır.
3. Bir cismin kırmızı renkte görünmesi ne anlama gelir?
A) Cisim tüm renkleri yansıtıyordur
B) Cisim sadece kırmızı ışığı soğuruyordur
C) Cisim kırmızı ışığı yansıtıyordur
D) Cisim tüm renkleri soğuruyordur
Çözüm: Bir cisim kırmızı renkte görünüyorsa, cisim kırmızı ışığı yansıtıyor ve diğer renkleri soğuruyor demektir.
Doğru cevap C şıkkıdır.
4. Siyah bir cisim, üzerine gelen ışığı nasıl etkiler?
A) Tüm ışığı yansıtır
B) Tüm ışığı soğurur
C) Işığın bir kısmını soğurur, bir kısmını yansıtır
D) Işığın rengini değiştirir
Çözüm: Siyah bir cisim, üzerine gelen ışığın tamamını soğurur ve bu yüzden siyah olarak görünür.
Doğru cevap B şıkkıdır.
5. Bir cismin yeşil renkte görünmesi için hangi olay gerçekleşmelidir?
A) Cisim sadece yeşil ışığı yansıtmalı, diğer ışıkları soğurmalıdır
B) Cisim yeşil ışığı soğurmalıdır
C) Cisim tüm ışıkları yansıtmalıdır
D) Cisim tüm ışıkları soğurmalıdır
Çözüm: Bir cismin yeşil renkte görünmesi için cisim yeşil ışığı yansıtmalı, diğer ışıkları soğurmalıdır.
Doğru cevap A şıkkıdır.
6. Işık hangi renkteyken tüm dalga boylarını içerir?
A) Siyah
B) Beyaz
C) Mavi
D) Yeşil
Çözüm: Beyaz ışık, tüm renklerin (tüm dalga boylarının) bir karışımıdır.
Doğru cevap B şıkkıdır.
7. Prizmada ışığın renklere ayrılmasının nedeni nedir?
A) Işığın yansıması
B) Işığın kırılması ve her rengin farklı hızda yayılması
C) Işığın emilmesi
D) Işığın genliğinin değişmesi
Çözüm: Prizmada ışığın renklere ayrılmasının nedeni, ışığın kırılmasıdır ve her rengin kırılma açısı farklı olduğundan, beyaz ışık renklere ayrılır.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Emeğinize sağlık hocam.