REFİK HALİT KARAY (1888—1965)

Önce Fecriati topluluğunda yer almış, sonra Milli Edebiyat topluluğunda yer almıştır.

Daha çok mizah ve siyasal yergi alanında ünlenen Refik Halit’in hikâyeleri de edebiyatımızın gelişmesinde önemli bir aşamadır.

Hikâyeciliğin konularını genişletmiş, konularını ve çevresini Anadolu’ya taşımıştır.

Türk hikâyeciliğinde değişmeyen mekânı İstanbul’dan Anadolu’ya geçirerek buranın henüz keşfedilmemiş küçük insanını, günlük yaşantılarını ve ruhsal yönelişlerini ele almıştır.

Gurbet Hikâyeleri’yle toprak, aile, arkadaşlık, dostluk, bireysel hırsları ve çatışmaları maharetle işlemiştir.

Hikâyelerinde, Anadolu insanın dünyasını ve sorunlarını işlemiş, kahraman olarak “Anadolu kadınları, kasaba memurları, köylüler, köy imamları”na yer vermiştir.

Hikâye ve romanlarını üstün gözlem yeteneğiyle oluşturmuş; olay ve kişileri en ince ayrıntısına kadar yansıtmış, kişilerin iç dünyasına pek eğilmemiştir.

Eserlerinde, mizah önemli yer tutan sanatçı, toplumsal eleştiriye yer vermiştir.

Konuşma dilini bütün canlılığıyla kullanmış, kıvrak ve sürükleyici bir anlatımı benimsemiştir.

Kimi takma adıyla siyasal mizah yazıları yayımlamış, bunları Kirpinin Dedikleri adlı eserde toplamış, bu yazılarından dolayı bir süre sürgüne gönderilmiştir.

Romanlarının çoğunda aile kavramını ele almıştır.

Eserleri

– Roman: İstanbul’un İç Yüzü (1939’da İstanbul’un Bir Yüzü adıyla), Yezid’in Kızı, Çete, Sürgün, Anahtar, Bu Bizim Hayatımız, Nilgün (3 cilt: Türk Prensesi Nilgün, Mapa Melikesi Nilgün, Nilgün’ün Sonu), Yer Altında Dünya Var, Dişi Örümcek, Bugünün Saraylısı, 2000 Yılın Sevgilisi, İki Cisimli Kadın, Kadınlar Tekkesi, Dört Yapraklı Yonca, Karlı Dağdaki Ateş, Sonuncu Kadeh

– Hikâye: Gurbet Hikâyeleri, Memleket Hikâyeleri

– Oyun: Deli

– Hiciv: Kirpinin Dedikleri, Guguklu Saat,

– Anı-Deneme-Fıkra: Bir Avuç Saçma, Agop Paşa’nın Hatıratı, Tanıdıklarım, Ay Peşinde