REALİZM (GERÇEKÇİLİK)
Fransızca “realite” (gerçek, gerçeklik) sözcüğünden türeyen realizm, Türkçede ”gerçekçilik” kelimesiyle karşılanmaktadır.
19. yy’ ın ikinci yarısında Fransa’da romantizme tepki olarak doğmuştur. Ortaya çıkışında Pozitivizm etkili olmuştur. Pozitivizm, XIX. yy’da Fransız filozofu Auguste Comte tarafından sistemleştirilen akımdır. Pozitivizm, genel olarak, modern bilimi temel alan; batıl inançları, metafizik ve dini reddeden akılcı bir dünya görüşüdür. Pozitivizm, deneyle ispatlanamayan her türlü bilgiyi hayal mahsulü olarak görür.
Gustave Flaubert’in “Madame Bovary” adlı romanıyla realizm kesin halini almıştır.
Romantizm akımının gerçeklikten kopuk hayalciliğine ve insanı tanrılaştıran felsefesine karşı çıkmıştır.
“Sanat, sanat içindir” ilkesi benimsenmiştir.
Natüralizm ile aynı zamanda etkili olmuş bir edebiyat akımıdır. Natüralizm, insan ve gerçek kavramını tamamen reddetmemiş fakat sınırlı ve öznel olarak tanımlamıştır.
Üslubun açık, yapmacıksız, söz oyunlarından uzak olmasına önem verilmiştir.
Günlük olaylar, sıradan kişiler edebiyatın içine girmiştir.
Realizm, çağdaş sosyal gerçeğinin nesnel bir şekilde sanat ortamına aktarılmasıdır.
Mantık kanunlarına uygun olarak insan gerçeğini belli bir zaman ve mekânda neden—sonuç ilişkisi içinde verme amaçlanmış; mucizeler tesadüflere yer verilmemiştir.
Olaylar ve durumlar yalın ve nesnel bir şekilde anlatılmıştır.
Realistler, gözlem ve belgeden yararlanmışlardır.
Sanatçılar, eserlerine duygularını katmamışlardır.
Çevre betimlemeleri kişilerin psikolojilerini yansıtmak amacıyla yapılmıştır.
Doğa olaylarındaki “aynı nedenler, aynı sonuçları doğurur” ilkesi yaşama aktarılmıştır.
Geçmişi incelemeyi bir yere bırakarak çağdaş yaşamı, toplumsal çevreyi gerçekçi ve eksiksiz vermeyi amaçlar.
Gerçekliği tam olarak yansıtmadan önce, gözlem ve belgelere dayanan bilimsel yöntemi kullanmayı amaçlar.
Özellikle roman türünde etkili olmuştur.
Temsilcileri
Dünya Edebiyatı: H.de Balzac, Stendhal, G. Flaubert, Dostoyevski, Tolstoy, Anton Çehov, Gogol, Charles Dickens, Ernest Hemingway, Daniel Defoe, Jack London, Mark Twain…
Realizmden etkilenen Türk sanatçılar: R.Mahmut Ekrem, Sami Paşazade Sezai, Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Refik Halit Karay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar…
