Parmenides Varlık Felsefesi
Parmenidese göre varlık bir, bölünemez ve süreklidir. Var olanın içinde boşluk bulunmaz. 0 sürekli olan, benzer, aynı cinsten bir bütündür. Varlık hakkında, onun var olduğu dışında hiçbir şey söylenemez. Varlık hareket edemez, değişmez, çok olamaz; zira hareket eder, değişir ve çok olursa, var olmayan bir şey, yokluk haline gelir. Varlığın tek özelliği vardır, o da var olmaktır. Parmenides’le aynı çağda yaşayan Herakleitos da öncelikle ana varlığın ne olduğunu araştırmış, bu ana maddenin “ateş” olduğunu söylemiştir. Yanan bir tahtaya baktığımızda ateşin tahtayı daima duman ve buğuya çevirdiğini görürüz. Evren de böyle tükenmez canlı bir ateştir, sürekli bir yanma sürecidir. Bu sürekli oluş içinde aynı kalan hiçbir şey yoktur. Kalıcılık bir aldanmadır. “Her şey akar” ve “Aynı ırmakta ikinci kez yıkanamayız.”
Herakleitosun önemli bir diğer görüşü de “karşıtların birliği” tezidir. Ona göre savaş ve çatışma her şeyin babasıdır. Varlıkların doğuş ya da varlığa gelişi, birbirlerine karşıt olan ve dolayısıyla birbirlerini varlıkta tutan karşıt güçlerin çatışmasına bağlıdır. “Hastalık sağlığı değerli kılar, açlık tokluğu, yorgunluk dinlenmeyi.” Kötü olmadığında iyinin hiçbir anlamı yoktur. Parmenidesin öğrencisi olan Zenon, onun “Bir Olan”ın biricik, gerçek varlık olduğu öğretisini benimser. Çokluk ve hareketin bir yanılsama olduğunu paradokslarıyla göstermeye çalışarak, Parmenidesin görüşlerine destek verir. Bu düşünürleri çok sayıda temel madde süren plüralistler izler. Bunların başlıcaları Empedokles, Anaxagoras, Leukippos ve Demokritos’tur.