Parantez (Yay Ayraç) ( )

1) Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanılır. Yay ayraç içinde bulunan ve yargı bildiren anlatımların sonuna uygun noktalama işareti konur.
Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç)

2) Özel veya cins isme ait ek, ayraçtan önce yazılır: Yunus Emre’nin (12407-1320)…

3) Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır: Kamil — (Hızlı adımlarla uzaklaşarak) Bir daha gelmem buraya.

4) Alıntıların aktarıldığı eseri, yazarı veya künye bilgilerini göstermek için kullanılır: Şiir bir bakıma, her gruba kan veren, ama kendisi başka bir gruptan kan alamayan ‘0 Rh’ kan grubu gibidir. (Şaban Sağlık)

5) Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır: Kadın, zeki (!) olduğunu söylüyordu.

6) Bir bilginin kuşkuyla karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti parantez içine alınır: 1496 (?) yılında doğan Fuzuli…

Örnek: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç ( ) işareti, öbürlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?

A) Söylenmesi gerektiğine inanılan şeylerin, anlatılmış (belirtilmiş) olması, bu yazıların önemini ve kalıcılığını daha da artırıyor.
B) Ülkemizde bu sanatın uzun bir geçmişi, çok ünlü (tanınmış) öncüleri vardı.
C) Öncelikle bu gösteriler, oyun kahramanlarının ruhsal durumlarını (iç dünyalarını) aktarma işlevi açısından gereksizdir.
D) Ayrıntılar aktarılırken çoğu zaman benzetmelerden, eğretilemelerden, değişmecelerden (mecazlardan) yararlanılır.
E) Türkçede bütün sözcük köklerinin iki ana kümeye (adlar ve eylemler) ayrılabileceğini biliyorsunuz.

Çözüm: A, B, C ve D seçeneklerinde parantez, eş anlamlı ya da yakın anlamlı sözcükleri belirtmek için E seçeneğinde ise açıklama için kullanılmıştır. Cevap E seçeneğidir.