PARAGRAFTA BAŞLIK

Her yazının başlığı vardır. Başlık, bir yazının kimliği gibidir. Yazıların başlığından hareketle o metinde ne anlatıldığına dair bir fikir sahibi oluruz.

Paragrafların başlıkları, yazıların başlıklarından biraz farklıdır. Bir metinde, okuyucunun ilgisini çekmek için konuyla çok ilgisi olmayan çarpıcı bir başlık kullanılabilir. Ancak paragrafta amaç ilgi çekmek değildir, anlatılanlar hakkında okuyucuya bir ön fikir vermektir. Bu nedenle bir paragrafın başlığını oluştururken paragrafta anlatılan duygu ve düşünceleri en ıyi şekilde özetleyen bir ya da birkaç sözcük bulmak gerekir.

Başlangıçta buhar gücüyle çalışan trenler bir süre sonra dizel yakıtları kullanmaya başlamıştır Uzun bir süre bu tür yakıtlar kullanan tren teknolojisi; elektriğin yaygın olarak kullanılmasıyla birlikte elektrikli motorlara sahip olmuştur Günümüz trenlerinin çok büyük bir kısmı elektrikle çalışmakta ve çok yüksek hızlara ulaşmaktadır.

Yukarıdaki metne en uygun başlığı oluşturabilmek için öncelikle şu soruyu kendimize sormamız gerekir: Bu parçada yazar neyi anlatmaktadır?

Metni okuduğumuzda yazarın, trenlerin ilk zamanlarından bugüne kadar nasıl bir değişim geçirdiklerini anlattığını görmekteyiz. Bundan hareketle bu metnin başlığı aşağıdaki ifadelerden birisi olabilir:

TRENLERİN GELİŞİMİ veya TRENLERİN TARİHİ GELİŞİMİ

PARAGRAFTA KONU

Her paragrafta yazar bir şeyler anlatır ve böylece okuyucusuna bir mesaj vermeye çalışır. İnsanların yazı yazma nedenleri de duygu ve düşüncelerini anlatmaktır. Metnin anlatım biçimi ne olursa olsun mutlaka bir mesajı vardır.

Bir metinde, neyin hakkında söz söyleniyorsa buna “konu” denir. Konu; hakkında söz söylenen, konuşulan durum ya da kavram demektir.

Metinde anlatılan konu, yazarın yazma amacını vermez. Ayrıca okuyacağımız metinden çıkaracağı ders de değildir. Okuyacağımız metinden çıkaracağı derse bizi ulaştırmak için kullanılan malzemedir. Bu nedenle metnin konusundan bahsederken yazarın bakış açısından ve düşüncelerinden bahsedemeyiz.

Not: Bir metnin başlığı ve konusu birbirine çok yakındır. Hatta çoğu zaman başlık ve konu birbiriyle örtüşür. Ancak başlık konuya göre daha sınırlıdır. Başlık sınırlı bir şekilde yapılırken anlatılan konu, biraz daha ayrıntılıdır.

Gürültü kirliliği günümüzde dayanılmaz boyutlara ulaşmıştır. Gürültü yüzünden insanlar farkında olmadan bazı rahatsızlıklara yakalanmaktadır. Ruhsal bozukluklardan işitme sorunlarına kadar birçok hastalığın nedeni gürültüdür.

Bu parçanın başlığı “gürültü kirliliği” şeklinde ifade edilebilir. Konusu ise “gürültü kirliliğinin etkileri” şeklinde ifade edilmelidir.