TAŞRA (ÜLKE) YÖNETİMİ

İstanbul’un merkez kabul edildiği Osmanlı Devleti’nde başkentin dışındaki tüm topraklar için taşra ifadesi kullanılmıştır.

Taşra Yönetim Birimleri

Osmanlı Devleti’nde ülke toprakları büyükten küçüğe doğru eyalet, sancak, kaza ve köy gibi birimlere ayrılmıştır.

Eyaletler

Devlet sınırları genişledikçe ülkeyi tek bir merkezden yönetmek zorlaşmış bu nedenle ülke merkeze bağlı eyaletlere ayrılarak yönetilmeye başlamıştır.

Eyaletlerin askeri ve mülki yöneticisine beylerbeyi denilmektedir. Beylerbeyi bir savaş durumunda eyalet içerisinde bulunan kendisine bağlı sancak beyleri zeamet ve tımar beyleri ve bunların sahip olduğu askerlerin başına geçer
ve savaşa katılırdı. Bu durumda yerine Mütesellim denilen görevli vekâleten bakardı.

Eyaletler üç gruba ayrılarak yönetilmiştir.

I. Salyaneli (Yıllıklı) Eyaletler

Tımar sisteminin uygulanmadığı eyaletlerdir. Bu eyaletlerde vergiler iltizam yoluyla toplanırdı. Bu eyaletlerden elde edilen gelirler doğrudan merkeze aktarıldı. Toplanan gelirin bir bölümüyle eyaletteki görevlilerin maaşları ödenir kalan bölüm hazineye aktarılırdı.

Bu eyaletler: Tunus, Cezayir, Mısır, Basra, Yemen, Habeşistan, Trablusgarp ve Bağdat’tır.

II. Salyanesız (Yıllıksız) Eyaletler

Tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdir. Bu tür eyaletlerin topraklarının gelirleri memur maaşlarının karşılanması ve asker yetiştirilmesi için ayrılmıştır.

Bu eyaletler: Rumeli, Bosna, Budin, Eğri, Anadolu, Diyarbakır, Halep, Şam, Trabzon, Van, Kars, Erzurum’dur.

III. Özel Yönetimli Eyaletler

İç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı Devleti’ne bağlı, yöneticilerinin padişah tarafından belirlendiği yerlerdir.

Bu eyaletler: Kırım, Eflak, Erdel, Boğdan ve Hicaz’dır.

Sancak: Kazaların birleşmesiyle meydana gelmiştir. En üst dereceli yöneticisi sancak beyleridir.

Kaza: Sancak sınırları içerisinde birkaç kasabanın oluşturduğu idari birimdir. Kazaların başında yönetici olarak kadılar bulunurdu.