OSMANLI ORDUSUNDA BATILILAŞMA VE MERKEZİ OTORİTENİN KORUNMASI

Osmanlı’da Batılılaşma hareketi Lale Devri’nde 1718/1730 başladı. I. Mahmut Dönemi’nde askeri alanda Avrupa örnek alındı. İlk askeri okul olan Hendesehane açıldı. III. Mustafa, I. Abdülhamit bu çalışmaları sürdürdüler. Bu alanda büyük yatırım ve atılımlar III. Selim Dönemi’nde yapıldı. Nizam-ı Cedit denilen tamamen Fransız ordusunun bir benzeri olan yeni bir ordu kuruldu. Bu ordunun talim yani eğitim yerleri olarak Selimiye ve Levent kışlaları yapıldı. Mühendishane-i Berri Hümayun denilen askeri okul açıldı. Tüm bu radikal ve plan-programlı ıslahatlara rağmen padişah III. Selim arzu ettiği otoriteyi kuramadı. XV. Yüzyıldan beri yer yer sorunlar çıkaran Yeniçeri Ocağı bu düzenlemeleri çıkarlarına aykırı bulduğundan 1807’de Kabakçı Mustafa Önderliğinde isyan etti. Nizam-ı cedit ordusu dağıtıldığı gibi bu dönem de son buldu.

II. Mahmut Dönemi’nde önce Sekban-ı Cedit ardından Eşkinci Ocağı isimli askeri ıslahatlar yapıldıysa da Yeniçeri Ocağı’nın kanun ve otorite tanımazlığının önüne geçilemedi. Bir bakıma bu hamleler boşa çekilen kürek gibi kaldılar. Padişah bu durumun tekrar yaşanmaması için tek çarenin Yeniçeri Ocağını ortadan kaldırmak olduğunun farkına vardı.

1826’da Vaka-i Hayriye yani Hayırlı Olay adı verilen olayla Yeniçeri Ocağı kaldırıldı. Bu ocağı kaldırmayı kafasına koyan Genç Padişah II. Mahmut Topçu Ocağı’nı, bazı Ayanları ve İstanbul halkını yanına çekerek amacına ulaştı. Yaklaşık 12—15 bin Yeniçeri katledildi. II. Mahmut bu ordunun boşluğunu doldurmak amacıyla Asakir—i Mansure-i Muhammediye ordusunu kurdurdu. Mekteb-i Harbiye ve Mekteb-i Tıbbiye, Mızıka-i Hümayun gibi Avrupai tarzda askeri okullar ile modernleşme çalışmaları sürdürüldü.

Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ve yeni askeri ıslahatların ortak hedefi padişahın otoritesini sarsıcı sonuçları ortadan kaldırmaktır.