OSMANLI DEVLETİ’NİN SİYASİ VARLIĞINA YÖNELİK TEHDİTLER

A) HASTA ADAM OSMANLI DEVLETİ’Nİ PARÇALAMA ÇABALARI

Fransız İhtilali Karşısında Osmanlı İmparatorluğu

Osmanlı İmparatorluğu başlangıçta ihtilali, Fransa’nın bir iç sorunu olarak gördü ve tarafsızlığını ilan etti. Fransa’da ortaya çıkan gelişmelerden endişe duymadı. 1795 yılında da Fransa’nın yeni rejimini tanıdı. Fransız ihtilali, Osmanlı ülkesinde iki türlü etki yaptı.

Olumlu etkisi
Osmanlı ülkesinde vatandaş haklarının korunması, yargı güvencesi, din ayrımı yapılmaması ve eşitlik gibi ilkelerin yayılmasına neden oldu.

Olumsuz etkisi
Milliyetçilik akımının ülkedeki azınlık toplulukları arasında hızla yayılması oldu.

Viyana Kongresi- Şark Meselesi (1815)

Fransız İhtilali’nden sonra imparator olan Napolyon, bütün Avrupa devletlerini hâkimiyetine almak istedi. Bu nedenle Fransa ile Avrupa devletleri arasında Napolyon Savaşları oldu. (1805-1815). Bu savaşlarda Napolyon mağlup oldu.

Avrupa devletleri Avrupa’da bozulan sınırları ve siyasi dengeyi yeniden düzenlemek ve Avrupa’nın geleceğini belirlemek amacıyla Viyana’da bir kongre toplandı (1815). Osmanlı Devleti’nin katılmadığı bu kongreye 90 kadar devlet katıldıysa da kongreye Fransa’nın yenilmesinde etkili olan İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya hâkim olmuştur.

Bu kongrede:

• Büyük devletlerin istekleri doğrultusunda Avrupa devletlerinin sınırları çizildi.
• Fransız ihtilalinin yaydığı fikirler göz önüne alınmadı ve siyasi emeller öne çıktı.
• Sınırlar çizilirken din-dil-ırk önemsenmedi. Avrupa’da barış ve huzur sağlanamadı.
• Şark meselesi ortaya atıldı. Rusya İngiltere’ye Osmanlı Devleti’nin Hasta Adam olduğunu belirterek Osmanlı’yı aralarında paylaşmayı teklif etti. İngiltere ise çıkarlarına ters düştüğünden bu teklifi kabul etmemiştir. Şark Meselesi 1850’lere kadar Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü koruma 1850’den sonra ise Osmanlı’nın topraklarını paylaşma anlamlarında kullanılmıştır.

Bu dönemde;

Kutsal İttifak

Rusya’nın önderliğinde Rusya, Avusturya, Prusya ve sonradan Fransa’nın katılımıyla kuruldu. Kutsal ittifak, tüm Hristiyan hükümdarların kardeş olduğunu ve gerektiğinde birbirine yardım yapacakları esasını kabul etmiştir. 1830’da dağılmıştır.

1830 ihtilalleri

Charles tahttan indirildi. Liberal olarak bilinen Lui Filip kral oldu. Bu ihtimaller Avrupa’da yayıldı.

Sonuçları

• Liberalizm güç kazandı.
• İşçi hakları genişletildi.
• Orta sınıf bazı haklar edindi.
• Belçika bağımsız oldu.
• İsveç bağımsız oldu.