Kurulduğu Yerin Jeopolitik Açıdan(coğrafi konum) Genişlemeye Uygun Olması

• Osmanlı, Bizans Devleti sınırına kurulmuş bir uç beyliğiydi. Bizans ise eski gücüne sahip değildi.
• Osmanlı Devleti’nin batı yönüne yaptığı fetihler hem ticaretin canlı olduğu bölgeleri, hem de verimli arazileri ve alanları ele geçirmesini sağlamıştı.
• Batı yönündeki devletler Hristiyan olduğundan, Osmanlı fetihlerinde gaza ve cihat düşüncesi etkili olmuştu.
• Batı yönünde fetihlere öncelik verilmesi diğer Türk Beyliklerinin de desteğini almasını sağlamıştı.

Hoşgörülü ve Adil Bir Devlet Politikası Uygulanması

• Osmanlı Devleti fethettiği bölgedeki halkın geleneklerine, inançlarına, yaşayış tarzına müdahale etmemişti. Hatta halkın can ve mal güvenliğinden, insana yaraşır şekilde yaşamalarından kendisini sorumlu tutmuş ve onları koruma altına almıştı. (İstimalet Politikası)

İskan Politikasının Uygulanması

• Anadolu’da bulunan konar – göçer Türkmen aileler, yeni fethedilen bölgelere yerleştirilerek, bu topraklarda kalıcı bir Osmanlı yönetimi kurulmuş ve çok kültürlü bir Osmanlı toplumu oluşturulmuştu. Fethedilen bölgeye yerleştirilen Türkmenlerden bir müddet vergi alınmamış, ihtiyaçları devlet tarafından karşılanmıştı. Daha çok Balkanlarda uygulanan bu sistem sayesinde Osmanlı bölgeye medeniyet götürmüştü.

Ahilerin Desteğinin sağlanması

• Ahiler 13. yüzyılda Anadolu’da ekonomik faaliyetleri büyük oranda elinde bulunduran bir güçtü. Liderleri de saygın kişilerdi. Ahilerin başı olan Şeyh Edebali’nin, kızını Osman Bey ile evlendirmesi sonucunda, ahiler Osmanlı Devleti’ni desteklemiştir.

Merkeziyetçi Bir Devlet Yapısının Oluşturulması

• Oluşturulan her kurumun planlı olarak çalışması ve merkezden yönetilmesi, devletin güçlenmesini sağlamıştı. Böylece siyasi güç tek bir merkezden yönetilmiş oluyordu.

Başarılı Yöneticilere Sahip Olması

• İyi eğitim almış olan padişah ve devlet adamlarının ne İstediğini bilen,alanlarında kendilerini yetiştirmiş dava adamı olmaları, devletin güçlenmesinde etkili olmuştu.

Anadolu’da Güçlü Bir Devletin olmaması

• İç isyanlarla uğraşıp, halkını memnun edemeyen Bizans; diğer yanda Kösedağ Savaşı’ndan sonra zayıflamış Anadolu Selçuklu Devleti bulunmaktaydı. Anadolu’daki bu otorite boşluğu Osmanlı’ya ihtiyaç duymaktaydı.

Balkanlarda Siyasi Bölünmelerin Yaşanması

• Balkanlarda küçük devletlerin siyasi ve mezhepsel bölünmüşlüklerinin, feodal yapılanmalarının, Osmanlıların Balkanlarda ilerlemesini kolaylaştırmıştı.

Gaza ve Cihat Anlayışı

• İslamiyet’i yaymak ve sınırları genişletmek amacıyla uygulanan bu anlayış; Osmanlıların kararlı bir şekilde büyümesini ve diğer Türk Beyliklerinin zaman zaman desteğini almasını sağlamıştı.

---

Çözümlü Test Soruları

1. Soru:

Osmanlı Devleti’nin coğrafi konumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi, onun kısa sürede büyümesine katkı sağlamamıştır?
A) Bizans sınırında kurulması
B) İpek Yolu’na yakın olması
C) İç kesimlerde kurulması
D) İki kıtayı kontrol edebilecek konumda olması

Çözüm:
Osmanlı Devleti’nin iç kesimlerde değil, Bizans sınırında kurulması stratejik avantaj sağlamıştır.
Cevap: C

---

2. Soru:

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’nın “istimalet politikası”nın bir sonucu değildir?
A) Fethedilen yerlerde halkın Osmanlı yönetimini benimsemesi
B) Gayrimüslimlerden alınan vergilerin artırılması
C) Yerel yöneticilerin bazı yetkilerinin korunması
D) Dinî hoşgörü ortamının sağlanması

Çözüm:
İstimalet politikasında vergiler adil ve düşük tutulmuş, artırılmamıştır.
Cevap: B

---

3. Soru:

Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinde etkili olan faktörlerden biri de güçlü merkeziyetçi yapıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu yapının bir sonucu değildir?
A) Ülke genelinde otoritenin sağlanması
B) Fetihlerin hızlanması
C) Yerel beylerin bağımsız hareket etmesi
D) Kararların hızlı alınıp uygulanması

Çözüm:
Merkeziyetçi yapı, yerel beylerin bağımsız hareket etmesini engellemiştir.
Cevap: C

---

4. Soru:

Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinde etkili olan askerî faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Düzenli ve disiplinli ordu
B) Tımar sistemi
C) Anadolu beylikleriyle sürekli savaş
D) Yeniçeri Ocağı’nın kurulması

Çözüm:
Anadolu beylikleriyle sürekli savaş değil, çoğunlukla diplomatik yollar tercih edilmiştir.
Cevap: C

---

5. Soru:

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’nın kısa sürede büyümesini sağlayan ekonomik faktörlerden biridir?
A) Ticaret yollarını kontrol etmesi
B) Tarımsal üretimi tamamen bırakması
C) Dış borçlanmaya gitmesi
D) Yerli üretimi durdurması

Çözüm:
İpek ve Baharat Yolu gibi önemli ticaret yollarını kontrol etmesi ekonomik gücünü artırmıştır.
Cevap: A

---

Ek Bilgiler:

✓ Tımar Sistemi: Asker yetiştirirken tarımsal üretimi de desteklemiştir.
✓ Fetih Politikası: Hedefli ve planlı fetihler yapılmıştır.
✓ Hoşgörü: Farklı kültürler bir arada yaşayabilmiştir.

---

1. Coğrafi konumunun ekonomik etkinliklere olanak sağlaması,
2. Merkeziyetçi bir yönetim anlayışının benimsenmesi ve ülke topraklarının hanedan üyeleri arasında paylaştırma geleneğine son verilmesi,
3. Batı sınırındaki Bizans’ın zayıflamış olması,
4. Balkanlarda ve Avrupa’da siyasi birliğin olmaması,
5. Anadolu beylikleriyle iyi geçinmesi,
6. Yetenekli devlet adamlarının ve komutanlarının görevlendirilmesi,
7. Fethedilen bölgelerde iskan (yerleştirme) siyaseti izlenerek bölgede yaşayan ulusların hoşgörü, adalet, vergi konularında memnun edilmesi,
8. Gaza ve cihat duygusunun hakim olması, güçlü ve disiplinli bir orduya sahip olunması,
9. Tımar sistemine önem verilmesi,
10. Osman Bey’in Ahilerin desteğini sağlaması,
11. Kuruluş Döneminde Avrupa’daki Yüzyıl Savaşları’nın etkisi (1337 – 1453).
12. Beyliğin güçlü ve adil bir yönetime sahip olması.

Uyarı: Osmanlı Devleti’nin kısa zamanda büyümesinin en önemli nedeni coğrafi konumunun sağladığı olanaklardır.