Osmanlı Devleti’nin Doğu Siyaseti
1555 Sonrası Osmanlı — İran İlişkileri
Osmanlı — İran Savaşlarına
Osmanlı Devleti’nin İran’daki taht kavgalarından,
İran’ın da Osmanlı’nın batıdaki savaşlarından ve Osmanlı’daki taht değişikliklerinden yararlanma çabaları etkili olmuştur.
İran ile Osmanlı Devleti arasındaki egemenlik mücadelelerinde
I. 1577 — 1590 Osmanlı – İran Savaşları yapılmış ve Ferhat Paşa Antlaşması imzalanmıştır.
Osmanlı Devleti, tarihi boyunca doğuda en geniş sınırlara 1590 — Ferhat Paşa Antlaşması ile ulaşmıştır.
Osmanlı Devleti’nin üstünlüğü ile sona eren savaşlar sonucunda Osmanlı Devleti Hazar kıyılarına kadar nüfuz alanını genişletmiş, doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır.
II. 1603 —— 1611 Osmanlı — İran Savaşları sonucunda Nasuh Paşa Antlaşması imzalanmış ve Osmanlı Devleti, 1590 Ferhat Paşa Antlaşması ile doğuda ele geçirdiği toprakları İran’a bırakmak zorunda kalmıştır.
III. 1617 -— 1618 Osmanlı — İran Savaşları sonucunda imzalanan Serav Antlaşması ile İran 200 deve yükü ipek vergi vermeyi kabul etmiştir.
IV. 1622 — 1639 Osmanlı — İran Savaşlarında Osmanlı Devleti Bağdat’ı ele geçirmiş ve İran ile 1639 Kasrı şirin Antlaşması’nı yapmıştır.
IV. Murat’ın İran Seferleri
I. Revan Seferi ile Revan ve Azerbaycan alınmış,
II. Bağdat Seferi ile Bağdat alınmıştır.
Doğa şartlarının askeri stratejiler üzerindeki etkileri Kasrı şirin Antlaşması’nda belirleyici olmuştur. Coğrafi şartlar (Zagros Dağları) Osmanlı ile İran’ın yüzyıllarca doğuda sınır değişikliğine gidememelerinde etkili olmuştur. Bu antlaşma ile bugünkü Türkiye
— İran sınırı çizilmiştir.
Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639) ile,
- Azerbaycan ve Revan İran’a bırakılmış,
- Bağdat Osmanlılarda kalmış;
- Zagros dağları iki ülke arasında sınır kabul edilmiştir.
