Bu Konu ile Osmanlı kültür, sanat ve estetik anlayışına örnekler vereceğiz..
Osmanlı kültür ve sanat alanında ilk göze çarpan eserler mimari alanda olmuştur.
Mimar Sinan
Osmanlı’da mimari eser deyince ilk akla gelen isim Mimar Sinan’dır. Mimar Sinan ile Osmanlı Devleti mimaride altın çağını yaşamıştır. Kalfalık eseri olan ve Kanuni Sultan Süleyman’ın adına yapılan Süleymaniye Cami, ünlü seyyahlar John Sanderson ve Petrus Gyllius caminin şahane, büyük işçilik ve zenginlikte olduğunu belirtmişlerdir.
Mimar Sinan’ın öğrencisi olan Mimar Hayrettin Bosna Hersek’te Mostar Köprüsü’nü inşa etmiştir. Bu köprü dünyanın en büyük tek gözlü taş köprülerinden biri olup göz alan güzelliği ve estetik duruşuyla UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi içerisinde yerini almıştır
Böylece Osmanlı, mimari alanda cami, köprü, hamam, han, kervansaraylar vb. birçok eserle hem Anadolu’yu hem de Balkanlar’ı Türk-İslam kültürü anlayışıyla güzelleştirmiştir. Bu yapılar da yerli ve yabancı seyyahların dikkatini çekmiştir.
Seyyahlar, kültürümüzün maddi ve manevi unsurlarından olan bayramlar, sofra, saygı ve sevgi vb. değerlerden bahsederek Osmanlı’yı canlıya değer veren, gelenek ve göreneklerini yaşatan bir toplum olarak tanıtmışlardır.
Evliya Çelebi
Evliya Çelebi Osmanlı’da yaşamış ünlü gezginlerden biri olup gezip gördüğü yerleri Seyahatname adlı eserinde toplamıştır.
Evliye Çelebi, İstanbul’da 15 binin üzerindeki cami ve bunun yanında Osmanlı kültür ve sanatı ile ilgili birçok bilgi vermiştir.
İstanbul’da cami, kilise ve sinagogların bir arada olması Osmanlı’nın uyguladığı istimalet politikasının bir sonucudur. Camiler Müslümanların, kiliseler Hristiyanların ve sinagoglar da Yahudilerin kullandıkları ibadethanelerdir.
John Sanderson
Ünlü İngiliz seyyah John Sanderson “Bazı Türkler bana İstanbul’da 18 binin üzerinde irili ufaklı cami olduğunu söyledi ama ben bu sayının 9 bini geçmediğini görüyorum.” diyerek İstanbul’daki çok sayıda cami olduğunu söylemiştir. Bunun yanında Hristiyanlara ait yüz kilise, Yahudilere ait 30 Sinagog olduğunu, dini yapıların yanında
100’ün üzerinde hamam, han ve kervansarayların olduğunu belirtmiştir.
Jean Thevenot, Türkler’in temiz olduğunu sık sık hamama gittiklerini dile getirmiş olup en küçük köylerde bile en az bir hamamın olduğunu söylemiştir. Bunun yanında sofra kültürümüzden, dini bayramımız olan Ramazan Bayram’ından da bilgiler vermiştir.
Bunun yanında M. Serrano Y. Sanz adlı gezgin Osmanlı’da hayvanlar adına yapılan vakıflardan, kasabaların en ücra köşelerine yolcular için yapılan kervansaraylardan, su olmayan yerlere yapılan çeşme ve tuvaletlerden bahseder. Halkın bedava yararlandığı bu yapıları da saraylara benzeterek Osmanlı kültür ve sanat anlayışının güzelliklerini
dile getirmiş olur.
Mimari eserlerin yanında;
Osman Hamdi Bey ve onun tablosu Kaplumbağa Terbiyecisi ile resim sanatı, Nakkaş Osman ve Levni gibi ustalarla minyatür sanatı Şeyh Hamdullah ve Hafız Osman gibi Hattat ustalarıyla hat sanatı gibi sanat alanlarında eserler verilmiştir..
Osmanlı Devleti çinicilik, kakmacılık ve oymacılık sanatının güzelliklerinden yararlanıp eserlerine estetik değer katarak göz kamaştıran yapılar meydana getirmiştir.
