İÇ NEDENLER

a. Yönetimin Bozulması
1. Bu döneme kadar merkezi I. Ahmet otoritesini korumayı başaran Osmanlı Devleti, I. Ahmet’ten itibaren kardeş katli yasasını ve şehzadelerin sancağa çıkma geleneğinin kaldırılması ve yerine “Ekber ve Erşet” sisteminin getirilmesiyle bu özelliğini kaybetti.
2. Bu dönemden itibaren devletin önemli sorunlarının görüşüldüğü, problemlerin çözüldüğü divan toplantılarına gereken önem verilmedi.
3. Çocuk yaşta padişahların başa geçmesi ve saray kadınlarının yönetime sık sık müdahale etmesi olumsuz bir etki yarattı.
4. Komşu sınır devletlerinin güçlenmesine mukabil Osmanlı Devleti zayıflamaya başladı.

b. Ordu ve Donanmanın Bozulması
1. II. Beyazid’den itibaren Yeniçeri Ocağına usule aykırı asker alınması, ocağın özel yapısını da bozmaya başladı.
2. Yeniçeriler bu dönemde “Ocak Devlet İçindir” anlayışından uzaklaşarak “Devlet Ocak İçindir” anlayışını savunmaya başladılar.
3. Tımar sisteminin bozulmasıyla, saliyanesiz eyaletlerden gelen tımarlı sipahi sayısı azaldı.

c. Maliyenin Bozulması
1. 17. yy’da Osmanlı Devleti’nin maliyesinin bozulmasının nedeni, dirlik sistemine eski önemin verilmemesidir.
2. Tımar sisteminin bozulmasıyla tarımsal üretim azaldı, buna bağlı olarak tımarlı sipahi sayısı da azalmıştı, bu sebeple devlet doğan asker açığını kapatabilmek için üç ayda bir hazineden ulufe alan Kapıkulu askerlerinin sayısını artırdı. Böylece hazine giderleri de umulmadık bir şekilde arttı.
3. Yeniçerilerin gayretsizliği yüzünden XVII. yy’da savaşlar uzun sürmüş, ganimet ve yıllık vergiler azalmıştı.
4. Coğrafi Keşiflerle Akdeniz limanları önemini kaybetmiş, kapitülasyonlar yaygınlaştırılmıştı. Bu nedenle de gümrük gelirleri iyice azalmıştı.
5. Saray kadınlarının gereksiz harcamalar yapması saray masraflarının artmasına neden olmuştu.

d. Eğitim Sisteminin Bozulması
1. İlmiye sınıfının yürüttüğü eğitim sınıfı XVII. yy’da pozitif ilimlere gereken değeri vermemişti. Bu yüzden bilimsel çalışmalar gerilerken, dogmatik düşünceler ortaya çıkmıştır.
2. Ayrıca “Beşik Ulemalığı” (Ulemanın oğlu, ulema olur.) anlayışının yayılması da eğitim sisteminin bozulmasına neden olmuştur.

DIŞ NEDENLER

a. Devletin Doğal Sınırlarına Ulaşması
XVII. yy.’da Osmanlı Devleti yaklaşık 23.000.000 km2’lik bir alana ulaşmıştı. Tabidir ki yönetim ve idare de buna bağlı olarak zorlaşmıştır.

b. Avrupa Ülkelerinin Tutumu
1. Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Macaristan toprakları alınmış, buna karşılık Avrupalı ülkeler Kutsal Roma – Germen İttifakını oluşturmuştur.
2. Bu dönemlerde Avrupalı devletlerin bilimsel ve kültürel alanlarda oldukça ilerlemesi ve Osmanlının bu gelişmeleri yakından takip edememesi de duraklamada etkilidir.