ORDU ALANINDA YAŞANAN DEĞİŞİMLER

III. Murat Dönemi’ne dek Osmanlı Devleti kapıkulu ordusuna iki usul ile asker alıyordu. Bunlar pençik ve devşirme sistemleriydi. III. Murat Dönemi’nde bozulmanın ilk ciddi adımı atılmış oldu. Çünkü III. Murat oğlu şehzade Mehmet’in sünnet düğününde halkı eğlendiren hokkabaz, cambaz ve meddah gibi kimseleri askeri kriterlere aykırı olarak kapıkulu ordusuna aldırdı. Artık nitelik, liyakat gibi vasıflardan ziyade rüşvet veya iltimas ile orduya alımlar yapılmaya başlandı. Bu çeşit bir ordunun modernize edilmiş düzenli ordulara karşı başarılı olması söz konusu değildi.

Osmanlı medreselerinde XVII. yüzyıldan itibaren müfredattan pozitif yani matematik, fizik, kimya gibi derslerin çıkarılması da orduyu olumsuz etkiledi. Çünkü ordu teknik anlamda çağın gerisinde kalmıştı. Geleneksel silahlarla savaşan Osmanlı Tımarlı Sipahilerine karşı rakiplerinin ateşli silahları her geçen gün daha da geliştirerek kullanmaları mağlubiyet ve toprak kayıplarını arttırdı. Bu durumda Osmanlı sarayı kapıkulu ordusuna ağırlık verilmesine karar verildi. Tımarlı sipahilerin ikinci sınıfa düşürülmüş olmaları, tımarları elinden alınan sipahilerin celali isyanlarına katılmalarına neden oldu.

Tımarlı Sipahilerin sayısının azalması üzenine kapıkulu ordusunun sayısı arttırıldı. Bu durum hazineye aşırı derecede yük getirdi. Çünkü kapıkulularının sayısının artması dernek ödenecek ulufelerin ve cülus bahşişinin artması demekti. Hazineye ekstra yüklenen bu masraflar maaşların zamanında ödenememesine, paranın tağşiş edilmesine yani ayarının düşürülmesine bu da merkezde kapıkulu isyanlarına neden oldu. Bu isyanlarda ülke rejimi ya da ıslahatlar hedef alınmadı. Hedefte olanlar idarecilerdi. Kimi zaman padişah kimi zaman sadrazam kimi zaman şeyhülislam kimi zaman da diğer idareciler hedef olabiliyordu. Artık kurulduğundan beri devletin varlığı için var olduğunu iddia eden yeniçeri ocağı bu düşünceden uzaklaştı. Artık devlet ocak içindir anlayışı öne çıktı. Bu anlayış devlet içinde devlet mekanizmasını doğurdu. Ta ki 1826’ya dek.

XVII. yüzyılda tımarlı sipahilerin sayılarında azalma yeni askeri birimlerin ortaya çıkmasına ve var olan bazı askeri teşkilatların işlevlerinin arttırılmasına neden oldu. Şöyle ki;

Sekbanlar: Fatih Dönemi’ne dek sarayın av merasimlerinde av köpeklerinden sorumlu kişilerdi. Farsçada seg köpek demektir. Segban kelimesi sekban şeklinde telaffuz edilmiştir. Normalde köpek bakıcılarıdır. Fatih Dönemi’nde Yeniçeri Ocağının taşkınlıklarına karşı Fatih, caydırıcı etkisi olsun diye sekbanların daha muharip bir sınıf olmasını sağladı. Sekbanları doğrudan yeniçeri ocağına bağladı. Yeniçeri Ocağının 65. Ortası yani bölüğü sekban bölüğüdür. Yeniçeri Ocağı kaldırılınca sekban bölüğü de kaldırıldı.

Sarıca-Saruca: XVII. Yüzyıldan itibaren eyaletlerde görev yapan beylerbeyi veya sancakbeyi gibi üst düzey idarecilerin özel olarak oluşturdukları sayıları 40—60 arasında değişen özel koruma birlikleridir.