Ortak Kültürel Mirasımız konusu, 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde, öğrencilerin kültürel mirasın ne olduğunu, neden önemli olduğunu ve nasıl korunması gerektiğini öğrenmelerini sağlar. Kültürel miras, geçmişten günümüze miras kalan, bir topluluğun ya da tüm insanlığın ortak değerleri olarak kabul edilen maddi ve manevi öğeleri kapsar.

Tarihi Varlıklar

Geçmiş uygarlıklardan günümüze kadar ulaşan; din, bilim, düşünce, sanat, edebiyat, mimari gibi alanlarda ortaya konan eserlerdir. Tarihi varlıklar üç şekilde gruplandırılır. Bunlar şu şekildedir:

• Tarihi Mekan: Geçmişte yaşamış insanlara ait kalıntıların ve izlerin bulunduğu alanlardır.
  Örnek: Konya Çatalhöyük Yerleşim Yeri.
• Tarihi Eser: Geçmiş zamanlarda askeri, eğitim, konaklama, ulaşım gibi ekonomik nedenlerle inşa edilen yapılardır.
  Örnek: Efes Antik Kenti.
• Tarihi Nesne: Geçmişten günümüze kalan silah, takı, heykel ve resimler gibi eşyalardır.

Ortak Miras

İnsanların uzun yıllar boyunca oluşturdukları ve sonraki nesillere aktardıkları maddi ve manevi değerlerin tümüne denir.

• UNESCO: Birleşmiş Milletler’e bağlı olarak çalışan, ortak mirası korumakla yükümlü bir kuruluştur. UNESCO, kültürel mirası somut ve somut olmayan olarak sınıflandırmıştır.

Somut Kültürel Miras Ögelerinden Bazıları:

• Adıyaman’da Nemrut Dağı
• Nevşehir’de Göreme Milli Parkı ve Kapadokya
• Amerika Birleşik Devletleri’nde Büyük Kanyon

Somut Olmayan Miras Ögelerinden Bazıları:

• Zeytin yetiştiriciliğine dair geleneksel bilgi ve uygulamalar
• Kuş dili olarak bilinen ıslık dili
• Mesir Macunu Festivali
• Türk kahvesi geleneği

Somut ve somut olmayan kültürel miras ögelerinin korunmasında T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı başta olmak üzere ilgili kurumlar, bu değerlerin sürdürülebilirliğini sağlamak için çalışmalar yürütmektedir.

Çözümlü Örnek Sorular:

Soru 1:

Soru: Bir Türk müzesinde sergilenen eski bir cami kandilinin üzerinde Osmanlıca yazılar bulunuyor. Bu kandil hangi ortak kültürel miras ögesi olarak kabul edilebilir?

A) Mimari
B) Geleneksel giysiler
C) Dini eserler
D) El sanatları

Çözüm: Ortak kültürel miras, tüm insanlığın geçmişine ışık tutan ve korunması gereken kültürel değerlerdir. Kandiller, özellikle camilerde kullanılan dini objelerdir ve dini eserler kategorisinde yer alır.

Doğru Cevap: C) Dini eserler

Soru 2 (Uzun):

Soru: Ortak kültürel mirasın korunmasıyla ilgili uluslararası kuruluşlar çeşitli projeler geliştirmektedir. Bu kuruluşlardan biri, dünya miraslarını koruma konusunda önemli çalışmalar yapmaktadır. Bu kuruluş, bir bölgede tarihi bir şehir kalıntısını restore etmek için proje başlatmıştır. Restorasyon çalışmalarında ise yerel halkın da desteği alınmıştır. Çalışmalar sırasında, genç neslin bu tarihi şehir hakkında bilgi sahibi olması için okullarda eğitimler verilmiş, halk arasında farkındalık kampanyaları düzenlenmiştir.

Yukarıda anlatılan uluslararası kuruluş hangisidir?

A) Birleşmiş Milletler
B) Dünya Sağlık Örgütü
C) UNESCO
D) UNICEF

Çözüm: Tarihi ve kültürel mirasın korunması için çalışan en önemli kuruluş UNESCO’dur. Soruda da bu tarz bir çalışmadan bahsedildiği için doğru cevap UNESCO olacaktır.

Doğru Cevap: C) UNESCO

Soru 3:

Soru: Kapadokya’daki peribacaları, hangi kategoride bir ortak kültürel miras olarak kabul edilir?

A) Doğal miras
B) Sanat eseri
C) Arkeolojik miras
D) Tarihi eser

Çözüm: Kapadokya’daki peribacaları, doğal süreçler sonucu oluşmuş yer şekilleridir. Bu nedenle doğal miras olarak kabul edilirler.

Doğru Cevap: A) Doğal miras

Soru 4 (Uzun):

Soru: Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılında İstanbul’u fethetmesiyle birlikte, Bizans İmparatorluğu sona ermiştir. Bu tarihten sonra İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti haline gelmiş ve burada birçok cami, medrese, hamam gibi yapılar inşa edilmiştir. Bu yapılar, Osmanlı’nın kültürel mirasının bir parçası olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Ancak İstanbul’da yalnızca Osmanlı eserleri değil, Bizans dönemine ait Ayasofya, Hipodrom gibi yapılar da bulunmaktadır.

Yukarıdaki bilgiye göre İstanbul’un hangi özelliği “ortak kültürel miras” açısından vurgulanmaktadır?

A) Çok kültürlü bir geçmişe sahip olması
B) Sadece Osmanlı eserlerini barındırması
C) Yalnızca Bizans dönemine ait eserlerin bulunması
D) Doğal güzellikleriyle ünlü olması

Çözüm: İstanbul, hem Bizans hem de Osmanlı döneminden kalma birçok esere ev sahipliği yapmaktadır. Bu, şehrin çok kültürlü bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.

Doğru Cevap: A) Çok kültürlü bir geçmişe sahip olması

Soru 5:

Soru: Hangi durum, kültürel mirasın korunmasına katkı sağlar?

A) Tarihi eserlerin yıkılması
B) Eski yapılara modern mimarinin eklenmesi
C) Kültürel mirasla ilgili farkındalık yaratılması
D) Arkeolojik kazı alanlarının turizme açılması

Çözüm: Kültürel mirasın korunması, toplumsal farkındalık ve bilinçle mümkündür. Bu nedenle farkındalık yaratılması, mirasın korunmasına katkı sağlar.

Doğru Cevap: C) Kültürel mirasla ilgili farkındalık yaratılması