Optik, ışığın yayılması, yansıması, kırılması ve madde ile etkileşimlerini inceleyen fizik dalıdır. Işık, doğrusal bir yol izler ve farklı yüzeylerde yansıma veya kırılma yaparak farklı yönlerde hareket edebilir. Aynalar ve mercekler gibi optik araçlar, ışığın yolunu ve görüntü oluşumunu etkiler. Aynı zamanda prizma gibi maddeler, ışığı renklerine ayrıştırarak spektrum oluşturabilir. Optik, günlük yaşantımızda gözlemlediğimiz birçok olayın ve birçok teknolojik aracın temelinde yer alır, bu nedenle geniş bir uygulama alanına sahiptir.

10. Sınıf Optik Konu Anlatımları

Aydınlanma

Gölge

Yansıma

Düzlem Ayna

Küresel Aynalar

Kırılma

Mercekler

Prizmalar

Renk

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:
Bir düzlem aynaya gelen ışın, aynı açı ile geri yansır. Eğer ışın aynaya 30°’lik bir açı ile geliyorsa, yansıyan ışının aynaya göre açısı kaç derece olur?
A) 15°
B) 30°
C) 60°
D) 90°

Çözüm:
Yansıma açısı, gelme açısına eşittir. Bu durumda, ışın 30° ile yansır. Doğru cevap: B

Soru 2:
Bir ışık demeti prizmaya geldiğinde renklerine ayrılır. Bu olay hangi optik olayı açıklamaktadır?
A) Yansıma
B) Kırılma
C) Dağılma
D) Yutulma

Çözüm:
Prizmada ışığın renklerine ayrılması, dağılma (dispersiyon) olayıdır. Doğru cevap: C

Soru 3:
Bir dışbükey (pozitif) mercek, paralel gelen ışınları tek bir noktada toplar. Bu nokta aşağıdakilerden hangisi olarak adlandırılır?
A) Merkez
B) Odak noktası
C) Ayna merkezi
D) Kırılma açısı

Çözüm:
Dışbükey mercekte paralel ışınlar odak noktasında toplanır. Doğru cevap: B

Soru 4:
Bir cisim, düzlem aynaya 4 cm uzaklıkta yerleştiriliyor. Cisimle görüntüsü arasındaki mesafe kaç cm olur?
A) 2 cm
B) 4 cm
C) 8 cm
D) 10 cm

Çözüm:
Düzlem aynada cisimle görüntüsü arasındaki mesafe, iki katı olarak hesaplanır. 4 cm x 2 = 8 cm. Doğru cevap: C

Soru 5:
Işık bir ortamdan başka bir ortama geçerken hız değişikliği nedeniyle kırılır. Bu olay hangi durum için doğrudur?
A) Farklı yoğunluktaki iki ortam
B) Tek bir ortam
C) Aynı yoğunluktaki ortamlar
D) Işığın boşlukta yayılması

Çözüm:
Işık, farklı yoğunluktaki iki ortam arasında geçiş yaparken kırılır. Doğru cevap: A

Soru 6:
Bir aynanın odak uzaklığı 10 cm’dir. Bu aynaya gelen bir ışın paralel yansıdıktan sonra odak noktasından geçiyor. Ayna türü nedir?
A) Düzlem ayna
B) Çukur ayna
C) Tümsek ayna
D) Dışbükey ayna

Çözüm:
Paralel gelen ışınların odak noktasından geçtiği ayna, çukur aynadır. Doğru cevap: B

Soru 7:
Bir ışık kaynağının oluşturduğu gölgeyi gözlemlemek için, kaynağın arkasına koyulan saydam olmayan yüzeyin amacı nedir?
A) Işığı kırmak
B) Işığı yansıtmak
C) Işığı engellemek
D) Işığı emmek

Çözüm:
Saydam olmayan yüzey, ışığı engelleyerek gölge oluşumunu sağlar. Doğru cevap: C

Soru 8:
İnce kenarlı bir mercekte, gelen ışığın paralel olarak kırılması hangi durumda gözlemlenir?
A) Işık odak noktasından gelirse
B) Işık merkezden gelirse
C) Işık tepe noktasından geçerse
D) Işık iki odak noktasından gelirse

Çözüm:
İnce kenarlı mercekte, odak noktasından gelen ışın paralel olarak kırılır. Doğru cevap: A