GÖLLER
- Karalar üzerinde çeşitli faktörlere bağlı olarak oluşan çukur alanlardaki sulara göl denir.
- Göller karaların %2’sini kaplar.
- Göller yeraltı ve yer üstü sularından beslenir.
- Göllerin fazla sularını dışarıya boşaltan akarsulara gideğen (göl ayağı) denir.
- Gideğeni olan sular tatlı sulardır.
- Gideğeni olmayan göllerin suları tuzlu, acı veya sodalı olmaktadır.
OLUŞUM ŞEKLİNE GÖRE GÖLLER
1. Doğal Göller: Kendiliğinden oluşan çukur alanlarda su kütlelerinin birikmesiyle oluşan göllere doğal göl denir.
a) Tektonik Göl
- Yer kabuğu hareketleri sonucu oluşan göllere denir.
- En yaygın olan göl türlerindendir.
- Aral, Baykal, Balkaş, Hazar, Lut gölleri gibi.
b) Volkanik Göller
Volkanizma sonucunda oluşmuş krater, kaldera ve maar (patlama çukurlukları) gibi çukurlarda oluşan göllere denir.
c) Doğal Set Gölleri
Göllerin bir bölümü vadi, tektonik çukurluk ya da koy gibi yerşekillerinin önünün doğal yollarla kapanmasıyla oluşan göllerdir.
d) Karstik Göller
Kalker, kireçtaşı, alçıtaşı ve kaya tuzu gibi kolay eriyebilen türdeki taşların sular tarafından çözünmesiyle oluşan uvala, dolin, obruk ve polye gibi çukur alanlarda oluşan göllere denir.
e) Sirk (buzul) Göller
Buzullaşma olayı sonucunda oluşan çukurluklarda suların birikmesiyle oluşmuş göllerdir. Kanada, Finlandiya ve Norveç gibi kutuplara yakın ülkelerde görülür.
Alüvyal set gölleri: Akarsu vadilerinin önünün alüvyallarla kapanması sonucu oluşur.
Kıyı set gölleri (lagün): Koyların önünde dalga ve akıntıların getirdiği malzemelerin birikmesiyle oluşur.
Heyelan set gölleri: Akarsu vadilerinin önünün heyelan olaylarıyla kapanması sonucu oluşur.
Volkanik set gölleri: Akarsu vadilerinin önünün volkanizmadan çıkan lavların kapatmasıyla oluşur.
2. Yapay (Baraj) Göller: İnsanlar tarafından akarsu vadilerinde yapılan setlerin gerisinde oluşturulan yapay set göllerine denir.
Hidroelektrik santralin kurulacağı akarsuyun özellikleri;
- Akarsuyun debisi yıl boyunca yeterli olmalı
- Akarsuyun yatağı derin bir vadi içinde yer almalı
- Akarsuyun yatak eğimi ve akış hızı fazla olmalı
KİMYASAL ÖZELLİKLERİNE GÖRE GÖLLER
Acı göller, Tatlı su gölleri, Sodalı göller, Tuzlu su gölleri
