ANLAMINA GÖRE CÜMLELER

Olumlu Cümle

Cümlede olumluluk, yargının gerçekleşmesi anlamındadır.

Fiil yargısında olumluluk, yüklemle dile getirilen kılış, durum ya da oluşun yapıldığını / yapılacağını anlatır.

İsim cümlelerinde olumluluk, bir nesnenin ne olduğunun ya da var olduğunun belirtilmesi anlamındadır.

Olumlu cümlelerin yükleminde olumsuzluk bildiren “-ma, —me, -maz, -mez, —sız, -siz, değil, yok” bulunmaz.

Olumlu cümlelerde sözcüğün duygusal anlamda bizim için olumsuz olması önemli değildir, önemli olan yargının gerçekleşip gerçekleşmediğidir. ”Öldük ölümden bir şeyler umarak.” cümlesinin yüklemi ‘öldük’ sözcüğü duygusal açıdan olumsuzdur ancak yargı gerçekleştiği için cümle “olumlu” bir cümledir.

Örnek: ”Kendi aklını kullanmayan kişi, düşünce yönünden özgür değildir.” cümlesini, anlamını değiştirmeden, olumlu biçimde yeniden söylememiz gerekirse en uygun m aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Kendi aklını kullanmayan kişi, düşünce yönünden özgür olabilir.
B) Kendi aklını kullanan kişi, düşünce yönünden özgür sayılır.
C) Kendi aklını kullanmayan kişi, düşünce yönünden tutsaktır.
D) Kendi aklını kullanmayan kişi, düşünce yönünden tutsak sayılmaz.
E) Başkalarının aklına uyarı kişi, düşünce yönünden özgür sayılmaz.

Çözüm: “Özgür değildir” olumsuz ifadesini olumlu biçimde C seçeneğindeki “tutsaktır” ifadesiyle karşılayabiliriz.

Olumlu Cümle Örnekleri:

Herkes için en anlaşılır dil anadilidir.

Altın sarısı saçları, deniz mavisi gözleri vardı.

Çiçek açmayı deniyordu erik ağacı.

Gözlerim yollarda kaldı kaç bahar.