Kesir Ölçeğin Çizgi ölçeğe çevrilmesi: Kesir ölçeğin paydasındaki birim, çizgi ölçekte kullanılan birime (m veya km’ye) dönüştürülür. Bunun için birimin yanındaki sıfırlar atılarak, istenen diğer birime çevrilir. Örneğin; cm’yi, km’ye çevirmek için sola doğru beş sıfır (veya basamak) atılır. 1/400000 kesir ölçeğini çizgi ölçeğe çevirecek olursak, öncelikle payda kısmındaki sayıyı km’ye çevirmeliyiz. 400.000 cm = 4 km’dir. Yani çizgi ölçekte harita üzerindeki 1 cm’lik uzunluğun gerçekte 4 km olduğu anlaşılır.

Daha sonra çizgi ölçekte sıfırın sağındaki ve solundaki sayının 4 ile başlaması ve katları olacak biçimde sağa doğru artırılması ile çizgi ölçek elde edilebilir.

Çizgi Ölçeğin Kesir Ölçeğe çevrilmesi: Çizgi ölçeğin uzunluğu, harita uzunluğunu, sıfırın en solundaki ve en sağındaki birimlerin toplamı da gerçek uzunluğu bulmamıza yardımcı olur.

Sadeleştirme yapıldığında;

1 cm = 10 km,
1 cm = 1.000.000 cm’ye eşit olduğu bulunur.
Böylece yukarıdaki çizgi ölçeğin kesir ölçek cinsinden değerinin 1/1.000.000 olduğuna ulaşılır.

Çözüm: Kesir ölçekte 1 cm’lik harita uzunluğu gerçekte 1.500.000 cm’ye eşittir. 1.500.000 cm = 15 km olduğundan 1 cm’nin 15 km’ye eşit olduğu tespit edilir. seçeneklerden A’da 1 cm = 5 km’ye, B’de 1 cm = 10 km’ ye, C’de 1 cm = 15 km’ye, D’de 1 cm = 20 km’ye, E’de ise 1 cm = 25 km’ye eşittir.

Çözümlü Test Soruları

1. 1/500.000 kesir ölçeğin çizgi ölçek olarak gösterimi hangisidir?
A) 0-5 km (1 cm = 5 km)
B) 0-10 km (1 cm = 10 km)
C) 0-50 km (1 cm = 5 km)
D) 0-500 km (1 cm = 50 km)

Çözüm:
1/500.000 ölçekte 1 cm = 500.000 cm = 5 km. Doğru gösterim: 0-5 km (1 cm = 5 km). Doğru cevap A‘dır.

2. Çizgi ölçeği “0-20-40-60 km” şeklinde olan haritanın kesir ölçeği nedir? (1 cm = 20 km)
A) 1/20.000
B) 1/200.000
C) 1/2.000.000
D) 1/20.000.000

Çözüm:
20 km = 2.000.000 cm → Ölçek = 1/2.000.000. Doğru cevap C‘dir.

3. 1 cm’nin 250 m’yi gösterdiği bir haritanın kesir ölçeği hangisidir?
A) 1/250
B) 1/2.500
C) 1/25.000
D) 1/250.000

Çözüm:
250 m = 25.000 cm → Ölçek = 1/25.000. Doğru cevap C‘dir.

4. 1/1.000.000 kesir ölçekli haritada 4 cm olan bir uzunluk, 1/500.000 ölçekli haritada kaç cm gösterilir?
A) 2
B) 4
C) 8
D) 16

Çözüm:
Gerçek uzunluk = 4 cm × 1.000.000 = 4.000.000 cm
Yeni haritada: 4.000.000 ÷ 500.000 = 8 cm. Doğru cevap C‘dir.

5. Çizgi ölçeği 0-100-200 km olan haritada iki şehir arası 3 cm ölçülmüştür. Gerçek uzaklık kaç km’dir? (1 cm = 100 km)
A) 30
B) 300
C) 3.000
D) 30.000

Çözüm:
3 cm × 100 km = 300 km. Doğru cevap B‘dir.