ÖGELERİ BULDURMAYA YÖNELİK SORULAR

“Aşağıdakilerin hangisinde soru “özneyi-nesneyi…” buldurmaya yöneliktir?” şeklindeki soru tiplerinde dikkat
edilmesi gereken noktalar şunlardır:

a) “Mi” Soru Eki

“Mı” soru ekinin kullanıldığı cümlelerde; “mı” hangi ögeden sonra ise yani “mı” ekinden önce hangi öge varsa soru 0 ögeyi buldurmaya yöneliktir.

Uyarı

Cümlenin ögelerinin bulunuş sırası şöyle olmalıdır:

Önce “yüklem” bulunur. Yüklem hem isim hem de fiil olabilir. Yüklem bulunurken söz öbekleri bulunmaz.

Yüklem bulunduktan sonra yükleme “ne ve “kim” sorularından uygun olanı sorularak “özne” bulunur.

Özneden sonra yükleme “neyi”, “kimi” ve ″ne” sorularından uygun olanı sorularak “nesne” bulunur.

Daha sonra “tümleç” görevli ögeler bulunur. Dolaylı tümleç, “nereye, nerede, nereden, neye, nede, neden, kime, kimde, kimden”; zarf tümleci, “neden, niçin, nasıl, ne kadar, ne zaman”; edat tümleci “ne ile, kim ile, kim için, ne için” soruları sorularak bulunur.

Uyarı

“Mi” soru ekinden sonra ek fiil veya kişi eki gelirse “mi” soru eki yüklemi buldurmaya yönelik olur.

• Bu eller miydi masallar arasından uzattığım?
• Başımdaki büyük dert sevda mıdır?
• Yarınki sınava sen de geliyor musun?

b) Soru Sözcükleri

Soru sözcülerinin yerine cevap getirilir, cevap hangi öge ise soru 0 ögeyi buldurmaya yöneliktir.

Uyarı:

Soru sözcüğü ek fiil (-idi, -imiş, -ise, -dir) alırsa yüklemi buldurmaya yönelik olur. Soru sözcüğünde “-dir” ek fiili düşmüşse de yüklemi buldurmaya yönelik olur. Aşağıdaki cümlelerde soru yüklemi buldurmaya yöneliktir.

• Kimdir seni buraya getiren?
• Şiirin ana duygusu nedir?
• Aradığın kitap neredeydi?
• Nerede o eski hatıralar? (nerededir)
• Kaç gündür neredeymiş?
• Bu saatte buraya gelen kim? (kimdir)

Sorunun ögeleri buldurmaya yönelik olduğu cümlelerde soru sıfatından sonraki sözcük hangi öge ise soru 0 ögeyi buldurmaya yönelik olur. Daha doğrusu soru sıfatının oluşturduğu sıfat tamlaması dikkate alınır.