Nüfus Politikaları

Nüfus hakkında konuşabilmek için öncelikle bir sınırın belirlenmesi gereklidir. Sonra o sınırlar içinde yaşayan insan sayısı ile ilgili çeşitli çalışmalar yapılabilir. Buna göre, nüfus için “sınırları belli bir alan içinde yaşayan insan sayısı” tanımı yapılabilir.

Dünya’daki en önemli kaynak, insanın kendisidir. Ülkeler bu kaynağı en iyi şekilde kullanabilmek için çeşitli planlar yaparlar. Bunun için kendi durumlarına göre nüfus politikaları uygulamaya başlamışlardır. Nüfus politikaları, devletlerin bilinçli olarak nüfusa müdahalesi olarak da algılanabilir. Birbirine komşu olan iki ülkenin nüfus politikaları farklı olabilir. Örneğin dünyanın toprak olarak en büyük devleti Rusya ile
dünyanın en kalabalık devleti Çin, birbirine komşudur; fakat Rusya tüm gücüyle nüfusunu arttırmaya çalışırken Çin, çocuk sayısında sınırlama getirerek nüfus artışını kontrol etmeye çalışır.

Nüfus politikaları; nüfusunun büyüklüğü, artışı, hızı, ülke topraklarına dağılımı ve nitelikleri gibi demografik faktörleri belirlemek ve kontrol altında tutmak amacıyla oluşturulur.

Nüfus politikaları kullanılan yöntem ve tekniklerle ülkelerin amaçları doğrultusunda;

• * Nüfus artış hızını azaltmak,
• * Nüfus artış hızını yükseltmek,
• * Nüfusu korumak ve niteliğini iyileştirmek şeklinde uygulanmaktadır

Yakın zamana kadar ülkeler, güçlü olmayı, nüfusun sayısıyla eşdeğer tutuyordu ama bu durum günümüzde değişmiştir. Artık nüfusun sayıal olarak fazlalığından ziyade nitelikleri önem kazanmış durumdadır.
Nüfus politikaları; nüfusun niteliğini (eğitim, sağlık durumu), niceliğini (sayısal özelliklerini), köylere, şehirlere veya ülkeye dağılımını etkileyen bilinçli uygulamalardır.

Nüfus Artış Hızını Azaltmaya Yönelik Olarak Uygulanan Nüfus Politikası

Nüfus artış hızı yüksek olan Bangladeş, Hindistan, Afganistan ve Afrika ülkelerinde uygulanır. Bu ülkeler nüfus artış hızını düşürüp çocuk sayısını azaltmak için çeşitli uygulamalar yaparlar. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• « Doğum kontrol yöntemlerini yaygınlaştırmak
• « Kısırlaştırılanlara para yardımı yapmak
• « Evlenme yaşını yükseltmek
• « Birden veya ikiden fazla çocuk yapan ailelere para cezası vermek

Nüfus Artış Hızını Yükseltmek İçin Uygulanan Nüfus Politikası

Nüfus artışının çok düşük olduğu Almanya, Fransa, İngiltere gibi Avrupa ülkeleri ile Japonya, Rusya gibi ülkelerde uygulanmaktadır. Bu ülkeler nüfus artış hızını arttırmak için çeşitli uygulamalar yaparlar.
Bu uygulamalardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• « Doğum yapan kadınlara uzun bir süre izin verilmesi
• * Çocukların masraflarının devlet tarafından karşılanması
• * Çok çocuklu ailelerin vergilerden muaf tutulması
• « Ailelere çocuk sayısına göre yardımda bulunulması

Uygulanan Nüfus Politikaları

Sağlıklı, zihinsel yetenekleri üstün, iş ve meslek bilgi ve tecrübeleri çok olan bireylerden meydana gelmiş bir nüfusa sahip olmayı amaç edinen politikadır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin (Türkiye gibi) nüfus politikasıdır. Bu ülkeler eğitim düzeylerini arttırmaya çalışırlarken, sağlık hizmetlerine de yatırımlar yaparlar. Ortalama yaşam süresini uzatmaya, eğitim düzeyini yükseltmeye çalışırlar. Aileler çocuk sahibi olmada tamamen serbesttir ancak esas olan en iyi şekilde yetiştirilecek sayıda çocuğa sahip olmaktır. Günümüzde Meksika, Arjantin ve Güney Afrika Cumhuriyeti gibi ülkeler bu politikaları uygulamaktadır.

Nüfus Artış Hızının Yükselmesinin Sonuçları

Olumlu Sonuçlar

• Mal ve hizmetlere olan talep artar.
• Genç nüfus oranı yükselir.
• Ülke savunması güçlenir.
• Üretim, vergi gelirleri ve kalkınma hızı artar.
• Piyasa genişler, yeni yatırım fırsatları doğar.

Olumsuz Sonuçlar

• Tasarruflar, milli gelir ve ihracat düşer.
• Sosyal ve çevresel sorunlar ortaya çıkar.
• İşsizlik artar, göçler ve konut sorunları yaşanır.
• Eğitim, sağlık ve altyapı hizmetlerinde yetersizlik oluşur.
• Tüketim artar, kalkınma hızı düşer.

Nüfus Artış Hızının Düşmesinin Sonuçları

Olumlu Sonuçlar

• Anne ve bebek sağlığı iyileşir.
• Kişi başına düşen milli gelir artar.
• Eğitim ve sağlık hizmetlerinin kalitesi yükselir.
• İşsizlik oranı azalır.
• Yaşam standartları yükselir.

Olumsuz Sonuçlar

• Cinsiyet dengesizliği oluşabilir.
• Yaşlı nüfus oranı artarken genç nüfus azalır.
• Güvenlik sorunları yaşanabilir.
• Vergi gelirlerinde azalma olur.
• Zamanla nüfus azalır ve iş gücü yetersizliği ortaya çıkar.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1
Bir ülke, nüfus artış hızını artırmak istiyorsa, aşağıdaki politikalardan hangisini benimsemelidir?

A) Doğum oranlarını artırmak için teşvikler sağlama
B) Aile planlaması programlarını yaygınlaştırma
C) Göçleri kısıtlama
D) Sağlık hizmetlerine erişimi azaltma
E) İşsizlik oranını artırma

Çözüm:
Nüfus artış hızını artırmak için doğum oranlarını teşvik etmek önemlidir. Bu, doğum oranlarını artırmak için teşvikler sağlama politikasını gerektirir.
Cevap: A

Soru 2
Bir ülke, nüfus artış hızını düşürmek için aşağıdaki önlemlerden hangisini almalıdır?

A) Çocuk sahibi olan ailelere ek ödenekler sağlama
B) Sağlık hizmetlerini kısıtlama
C) Aile planlamasını teşvik etme
D) Doğum oranlarını artırma
E) Eğitim imkanlarını azaltma

Çözüm:
Nüfus artış hızını düşürmek için aile planlaması uygulamaları önemlidir. Bu nedenle, aile planlamasını teşvik etmek doğru cevaptır.
Cevap: C

Soru 3
Japonya gibi yaşlı nüfus oranı yüksek olan ülkeler, nüfus yapısını gençleştirmek için hangi politikayı uygulamalıdır?

A) Doğum oranını artırmak için teşvikler sağlama
B) Emekli maaşlarını artırma
C) Göçmen kabulünü sınırlama
D) Genç nüfusun emekliliğini destekleme
E) Sağlık hizmetlerini azaltma

Çözüm:
Yaşlı nüfusu gençleştirmek için doğum oranını artırmak için teşvikler sağlamak doğru bir yaklaşımdır.
Cevap: A

Soru 4
Bir ülkenin nüfus artış hızını düşürmeye yönelik uygulayabileceği en etkin politika aşağıdakilerden hangisidir?

A) Doğum kontrol yöntemlerinin kullanımını yaygınlaştırmak
B) Genç nüfusa teşvik sağlamak
C) Kırsal bölgelere göçü artırmak
D) Çocuk sahibi olanlara mali yardım sağlamak
E) Eğitim imkanlarını sınırlandırmak

Çözüm:
Nüfus artış hızını düşürmek için doğum kontrol yöntemlerinin yaygınlaştırılması en etkin yöntemdir.
Cevap: A

Soru 5
Bir ülke, nüfus artışını teşvik eden bir politika uyguluyorsa, bu ülkenin nüfus yapısında hangi özellik ön plana çıkabilir?

A) Yaşlı nüfusun artması
B) Genç nüfus oranının azalması
C) Çalışan nüfus oranının azalması
D) Genç nüfus oranının artması
E) Emekli nüfusun artması

Çözüm:
Nüfus artışını teşvik eden ülkelerde doğum oranları yüksek olur, bu da genç nüfus oranının artmasını sağlar.
Cevap: D

Soru 6
Gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızını düşürmek amacıyla hangi politika sıklıkla uygulanmaktadır?

A) Göçmen kabulünü artırma
B) Aile planlaması programlarını yaygınlaştırma
C) Genç nüfusa iş olanaklarını artırma
D) Sağlık hizmetlerine erişimi azaltma
E) Kırsal nüfusu şehir merkezine çekme

Çözüm:
Gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızını kontrol altında tutmak için aile planlaması programları yaygın olarak uygulanmaktadır.
Cevap: B

Soru 7
Nüfus artış hızının yüksek olduğu gelişmekte olan bir ülkede işsizliği azaltmak için en uygun politika aşağıdakilerden hangisidir?

A) Göçleri teşvik etme
B) Kırsal alanlardan şehirlere göçü kısıtlama
C) Eğitim seviyesini yükseltme ve iş gücünü eğitme
D) Aile planlaması programlarını kaldırma
E) Genç nüfusa emeklilik desteği sağlama

Çözüm:
İşsizliği azaltmak için eğitim seviyesinin artırılması ve iş gücünün eğitilmesi uygun bir yaklaşımdır.
Cevap: C

Soru 8
Türkiye gibi hem genç nüfusun hem de işsizliğin yüksek olduğu bir ülkede, genç nüfusu iş gücüne katmak için en uygun politika hangisidir?

A) Emeklilik yaşını düşürme
B) Gençlere yönelik mesleki eğitim programları sağlama
C) Göçmen işçileri teşvik etme
D) Doğum oranlarını artırma
E) Kırsal nüfusu destekleme

Çözüm:
Genç nüfusu iş gücüne katmak için mesleki eğitim programları sağlanarak iş gücünün niteliği artırılabilir.
Cevap: B