Noktalama İşaretleri Tyt Edebiyat

NOKTALAMA İŞARETLERİ

NOKTA (.)

Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.

Boş bir çuvalın ayakta durması zordur.
Aleyhine dahi olsa doğruyu söyle.

Kısaltmalardan sonra konur.

Cad.( cadde), doğ. (doğum) , kur. (kurmay), bşk. (başkan), sok. (sokak)

Sıra gösteren rakam ve harflerden sonra konur.

Kitaplarınızda 54. sayfayı açınız.
III. Selim çok iyi bir bestecidir.
Dairemiz 3. kattaydı.

Ay, gün ve yıl gösteren rakamlar arasına konur.

17.07.2004’te bir yeğeni olmuştu.
Lokantamızın açılışını 01.01.2018’de yapmayı tasarlıyoruz.

Saat ve dakika bildiren rakamların arasına konur.

Her sabah 0630’da kalkıp spor yapar.
Yarın akşam tam 21 .30’da buluşuyoruz, unutmayın.

Bölümleri, grupları sıralayan sayı veya harflerden sonra konur.

Halk edebiyatı üç kolda incelenir:
1. Anonim Halk Edebiyatı
2. Aşık Edebiyatı
3. Tasavvuf Edebiyatı

Sayıların kolay okunmasını sağlamak için basamakların arasına konur.

Dönmesi için tam 2.500 gün geçmesi gerekecekti.

Bibliyografik künyelerde künye sonuna konur.

Banarlı, Nihad Sami, Türkçenin Sırları, İstanbul, Kubbealtı Yayınları, 2012.

VİRGÜL (,)

Bir metinde sıralanan eş görevli sözcükleri veya sözcük gruplarını ayırmak için konur.

Nereden geldiğini, nereye gittiğini, ne yapacağını bilen insandan korkulmaz.
Eve giderken manava uğrayıp domates, salatalık, maydanoz ve roka aldım.

Sıralı cümlelerin arasına konur.

Geldim, gördüm, gezdim.
Sabah erkenden uyandı, sessizce evden çıktı, otobüse binip işe gitti.
Elindekileri mutfağa bırak, odana git, piyano çalış.

Anlama güç katmak için yinelenen sözlerin arasına konur.

Yeşil, o yemyeşil gözlerini görünce dilim tutulmuştu sanki.
Sağlam, sapasağlam kollarıyla hiç yorulmadan saatlerce kürek çekmişti.

Hitap sözcüklerinden sonra konur.

Sevgili Dostum,

Cümle içindeki seslenme sözcüklerinden sonra konur.

Sevgi, sen bu kitabı okumuş muydun?
Kaptan, artık çalışmaya biraz ara versen nasıl olur?

Yüklemden uzak kalmış özneden sonra konur.

Yalancı, bacaları karartan is gibi insanın içini karartır.
İyilik, insanları hak ettiklerinden fazla sevmektir.

Not: Metin içinde “ve, veya, yahut” bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz. Aynı şekilde metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.

Hem çalışmıyorsun hem yüksek not almak istiyorsun.
Gerek annen gerek sen beni hep mutlu ettiniz.

Vurgulanmak istenen ögeden sonra konur.

Onun bana verdiği en değerli armağan, güvendi.
Saatlerdir elinde tuttuğu şey, günlerdir aradığım küpenin tekiydi.

Adlaşmış sıfatlardan sonra bir ad daha gelirse bu iki sözcüğün sıfat tamlaması olmadığını belirtmek amacıyla aralarına konur.

İhtiyar, kadının koluna girmiş zorlukla yürüyordu.
Genç, kızın kulağına eğilmiş bir şeyler fısıldıyordu.

Not: Şart ekinden sonra virgül kullanılmaz

Bursa’dan döndüyse seni de arayacaktır.

Ara sözlerin ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur.

Odasını toplamadığı için, sanki hep toplar ya, ona çok sinirlenmişti.
Halamın büyük kızı, Amerika’da yaşayan, dün yurda temelli dönüş yaptı.

Bir addan önce gelen işaret zamirlerinden sonra konur.

O, sınıftan en son çıkmış.
Bu, kapıyı çalıp kaçmış.

Not: Ara söz ile ara cümlelerin başında ve sonunda virgül kullanıldığı gibi, kısa çizgi de kullanılabilir.

İsimle soyadın yer değiştiği durumlarda iki sözcük arasına konur.

Ayverdi, Sâmiha

Cümle başında onaylama bildiren “evet” ya da itiraz bildiren “hayır” gibi sözcüklerden sonra konur.

Evet, sizi dinliyorum.
Peki, bu kez seninle Adana’ya geleceğim.

Yazıda tırnak işareti ile gösterilmemiş aktarma cümlelerin sonuna konur.

Bunu da atlatacaksın, diyerek beni teselli ediyordu.
Sana yarın akşam uğramak istiyorum, dedi.

Yazışmalarda yer isimlerini tarihlerden ayırmak için konur.

20 Mayıs 1998, İstanbul

Ünlem sözcüklerinden sonra konabilir. Bu durumda ünlem işareti cümle sonuna alınır.

Eyvah, defterimi anneannemde unutmuşum!
Ah, kafamı duvara fena çarptım!

Not: Metin içinde zarf-fiil görevindeki sözcüklerden sonra noktalama işareti kullanılmaz. -ınca /-ince anlamında zarf—fiil görevinde kullanılan -mı ,-mi ekinden sonra da kullanılmaz.

Bu işte de başarılı olarak bizleri sevindirdi.
Kardeşim arkadaşını gördü mü sevinçten deliye dönüyordu.

NOKTALI VİRGÜL (;)

Ögeleri arasına virgül konmuş sıralı cümlelerin arasına konur.

Seni buldum ,aşka doydum; seni yitirdim, hayata doydum.
At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.

Bir cümlede virgülle ayrılmış kümelerin veya değişik örneklerin arasına konur.

Selim, Ali, Neslihan Beşiktaş’ı; Cengiz, Osman ve Aslı Fenerbahçe’yi tutuyordu.
Ceviz, badem, fındığı anneme; çekirdek, incir ve üzümü de sana aldım.

İçerisinde virgül bulunan cümlelerde özneyi belli etmek için konur.

Hollanda; Norveç, İsveç, Danimarka ve İzlanda’dan daha büyük bir ülkedir.
Annem; babam, dayım ve halamı görmeye gitti.

İKİ NOKTA (:)

Örneklerle açıklanacak kurallardan ve açıklamalardan önce cümlenin sonuna konur.

Pasta için şu malzemelere ihtiyacın olacak: şeker, un, vanilya, yumurta, süt ve kakao.
İstanbul’u şiirlerinde işleyen pek çok şairimiz vardır: Yavuz Bülent Bakiler, Orhan Veli Kanık, Ziya Osman Saba, Yahya Kemal Beyatlı…

Aktarma cümlelerinde tırnak işaretinden önce konur.

Konfüçyüs’ün şu sözü ne kadar düşündürücüdür: “Düşüncesiz öğrenme, boşa gitmiş bir çabadır.”
Annem içeriden bana seslendi: “Akşam yemeği hazır, hadi gel.”

Bir metinde çizgi ya da tırnak ile gösterilen karşılıklı konuşmaların başlayacağını ve ardından devamını bildiren sözcüklerden sonra konur.