Noktalama İşaretleri Tyt Edebiyat

Noktalama İşaretleri Tyt Edebiyat

Kategoriler: Türk Dili ve Edebiyatı, Tyt Türk Dili ve Edebiyatı
Cepokul

NOKTALAMA İŞARETLERİ

NOKTA (.)

Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.

  • Boş bir çuvalın ayakta durması zordur.
  • Aleyhine dahi olsa doğruyu söyle.

Kısaltmalardan sonra konur.

  • Cad.( cadde), doğ. (doğum) , kur. (kurmay), bşk. (başkan), sok. (sokak)

Sıra gösteren rakam ve harflerden sonra konur.

  • Kitaplarınızda 54. sayfayı açınız.
  • III. Selim çok iyi bir bestecidir.
  • Dairemiz 3. kattaydı.

Ay, gün ve yıl gösteren rakamlar arasına konur.

  • 17.07.2004’te bir yeğeni olmuştu.
  • Lokantamızın açılışını 01.01.2018’de yapmayı tasarlıyoruz.

Saat ve dakika bildiren rakamların arasına konur.

  • Her sabah 0630’da kalkıp spor yapar.
  • Yarın akşam tam 21 .30’da buluşuyoruz, unutmayın.

Bölümleri, grupları sıralayan sayı veya harflerden sonra konur.

  • Halk edebiyatı üç kolda incelenir:
    1. Anonim Halk Edebiyatı
    2. Aşık Edebiyatı
    3. Tasavvuf Edebiyatı

Sayıların kolay okunmasını sağlamak için basamakların arasına konur.

  • Dönmesi için tam 2.500 gün geçmesi gerekecekti.

Bibliyografik künyelerde künye sonuna konur.

  • Banarlı, Nihad Sami, Türkçenin Sırları, İstanbul, Kubbealtı Yayınları, 2012.

VİRGÜL (,)

Bir metinde sıralanan eş görevli sözcükleri veya sözcük gruplarını ayırmak için konur.

  • Nereden geldiğini, nereye gittiğini, ne yapacağını bilen insandan korkulmaz.
  • Eve giderken manava uğrayıp domates, salatalık, maydanoz ve roka aldım.

Sıralı cümlelerin arasına konur.

  • Geldim, gördüm, gezdim.
  • Sabah erkenden uyandı, sessizce evden çıktı, otobüse binip işe gitti.
  • Elindekileri mutfağa bırak, odana git, piyano çalış.

Anlama güç katmak için yinelenen sözlerin arasına konur.

  • Yeşil, o yemyeşil gözlerini görünce dilim tutulmuştu sanki.
  • Sağlam, sapasağlam kollarıyla hiç yorulmadan saatlerce kürek çekmişti.

Hitap sözcüklerinden sonra konur.

  • Sevgili Dostum,

Cümle içindeki seslenme sözcüklerinden sonra konur.

  • Sevgi, sen bu kitabı okumuş muydun?
  • Kaptan, artık çalışmaya biraz ara versen nasıl olur?

Yüklemden uzak kalmış özneden sonra konur.

  • Yalancı, bacaları karartan is gibi insanın içini karartır.
  • İyilik, insanları hak ettiklerinden fazla sevmektir.

Not: Metin içinde “ve, veya, yahut” bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz. Aynı şekilde metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.

  • Hem çalışmıyorsun hem yüksek not almak istiyorsun.
  • Gerek annen gerek sen beni hep mutlu ettiniz.

Vurgulanmak istenen ögeden sonra konur.

  • Onun bana verdiği en değerli armağan, güvendi.
  • Saatlerdir elinde tuttuğu şey, günlerdir aradığım küpenin tekiydi.

Adlaşmış sıfatlardan sonra bir ad daha gelirse bu iki sözcüğün sıfat tamlaması olmadığını belirtmek amacıyla aralarına konur.

  • İhtiyar, kadının koluna girmiş zorlukla yürüyordu.
  • Genç, kızın kulağına eğilmiş bir şeyler fısıldıyordu.

Not: Şart ekinden sonra virgül kullanılmaz

  • Bursa’dan döndüyse seni de arayacaktır.

Ara sözlerin ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur.

  • Odasını toplamadığı için, sanki hep toplar ya, ona çok sinirlenmişti.
  • Halamın büyük kızı, Amerika’da yaşayan, dün yurda temelli dönüş yaptı.

Bir addan önce gelen işaret zamirlerinden sonra konur. 

  • O, sınıftan en son çıkmış.
  • Bu, kapıyı çalıp kaçmış.

Not: Ara söz ile ara cümlelerin başında ve sonunda virgül kullanıldığı gibi, kısa çizgi de kullanılabilir.

İsimle soyadın yer değiştiği durumlarda iki sözcük arasına konur.

  • Ayverdi, Sâmiha

Cümle başında onaylama bildiren “evet” ya da itiraz bildiren “hayır” gibi sözcüklerden sonra konur.

  • Evet, sizi dinliyorum.
  • Peki, bu kez seninle Adana’ya geleceğim.

Yazıda tırnak işareti ile gösterilmemiş aktarma cümlelerin sonuna konur. 

  • Bunu da atlatacaksın, diyerek beni teselli ediyordu.
  • Sana yarın akşam uğramak istiyorum, dedi.

Yazışmalarda yer isimlerini tarihlerden ayırmak için konur.

  • 20 Mayıs 1998, İstanbul

Ünlem sözcüklerinden sonra konabilir. Bu durumda ünlem işareti cümle sonuna alınır.

  •  Eyvah, defterimi anneannemde unutmuşum!
  • Ah, kafamı duvara fena çarptım!

Not: Metin içinde zarf-fiil görevindeki sözcüklerden sonra noktalama işareti kullanılmaz. -ınca /-ince anlamında zarf—fiil görevinde kullanılan -mı ,-mi ekinden sonra da kullanılmaz.

  • Bu işte de başarılı olarak bizleri sevindirdi.
  • Kardeşim arkadaşını gördü mü sevinçten deliye dönüyordu.

NOKTALI VİRGÜL (;)

Ögeleri arasına virgül konmuş sıralı cümlelerin arasına konur.

  • Seni buldum ,aşka doydum; seni yitirdim, hayata doydum.
  • At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.

Bir cümlede virgülle ayrılmış kümelerin veya değişik örneklerin arasına konur.

  • Selim, Ali, Neslihan Beşiktaş’ı; Cengiz, Osman ve Aslı Fenerbahçe’yi tutuyordu.
  • Ceviz, badem, fındığı anneme; çekirdek, incir ve üzümü de sana aldım.

İçerisinde virgül bulunan cümlelerde özneyi belli etmek için konur.

  • Hollanda; Norveç, İsveç, Danimarka ve İzlanda’dan daha büyük bir ülkedir.
  • Annem; babam, dayım ve halamı görmeye gitti.

İKİ NOKTA (:)

Örneklerle açıklanacak kurallardan ve açıklamalardan önce cümlenin sonuna konur.

  • Pasta için şu malzemelere ihtiyacın olacak: şeker, un, vanilya, yumurta, süt ve kakao.
  • İstanbul’u şiirlerinde işleyen pek çok şairimiz vardır: Yavuz Bülent Bakiler, Orhan Veli Kanık, Ziya Osman Saba, Yahya Kemal Beyatlı…

Aktarma cümlelerinde tırnak işaretinden önce konur.

  • Konfüçyüs’ün şu sözü ne kadar düşündürücüdür: “Düşüncesiz öğrenme, boşa gitmiş bir çabadır.”
  • Annem içeriden bana seslendi: “Akşam yemeği hazır, hadi gel.”

Bir metinde çizgi ya da tırnak ile gösterilen karşılıklı konuşmaların başlayacağını ve ardından devamını bildiren sözcüklerden sonra konur.

  • Hasan bir an dalgınlığından ana diliyle sordu:
    — Çiviler ağzına batmaz mı senin?

Matematikte bölme işleminde bölünenle bölen arasına konur.

  • 100:25=4

Genel ağ adreslerinde kullanılır.

  • https://www.eokultv.com/

ÜÇ NOKTA (…)

Olaylar, durumlar, nitelikler, adlar sayıldıktan sonra “buna benzer, bunun gibi” anlamını vermek için konur.

  • Bahçesinde birçok çiçek vardı: sardunya, papatya, menekşe, hanımeli…
  • Çantasına aklına gelen her şeyi koymuş: tarak, defter, rimel, kolonya…

Sözün bilinçli bir şekilde kesildiği yerlere konur.

  • — Yarınki sınava çalıştın mı?
    — Hayır.
    — İyi ama…

Metin içinde belirtilmeyen, belirtilmek istenmeyen sözcüklerin yerine konur.

  • Doğduğu topraklar olan …’deki gençler hiç böyle giyinmezdi.

Cümlenin tamamlanmadığı, yorumun okuyucuya bırakıldığı yerlerde kullanılır.

  • Seni düşünmek öyle güzel şey ki…

Bir metinde alıntılanan bölümden sonra veya önce metnin devamı olduğunu göstermek için konur.

  • (…)
    Soluğumu duyuyorum ara sıra, bir onu duyuyorum
    Duymuyorum belki de, biliyorum yalnızca
    Ayaklarımın altında yaban naneleri, kekikler

Kaba sayılan, yazılması istenmeyen sözlerin yerine konur.

  • Ağzından çıkan … lafından sonra salonda herkes donakaldı.

Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.

  • Hey, sana söylüyorum! Baksana buraya be!..

SORU İŞARETİ (?)

Soru bildiren cümle veya sözcüklerin sonuna konur.

  • Biz bu şafak vaktinin neresindeyiz?
  • Geldin mi?

Sözde soru cümlelerinin sonuna konur.

  • Bunu bana nasıl yaparsın?

Metin içinde verilen bilgilerin kesin olmadığını belirtmek için ayraç içinde kullanılır.

  • Bazı kaynaklar bu aletin Orta Çağ’da (?) icat edildiğini iddia eder

Bilinmeyen yer, tarih bilgilerinde konur.

  • Yunus Emre (1240?-1320)
    Karacaoğlan, doğum yeri (?)


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
15 Haziran 2025 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
14 Haziran 2025 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
15 Haziran 2025 Pazar