Duygu. düşünce ve isteklerimizi tam olarak anlatabilmek, okuma anlamayı kolaylaştırmak ve vurgu tonlamayı belirtmek için kullanılan işaretlere noktalama işaretleri denir.
Kullandığımız başlıca noktalama işaretleri şunlardır.
- Nokta (.)
- Virgül (,)
- İki nokta (:)
- Ünlem (!)
- Kısa Çizgi (-)
- Parantez ( )
- Soru işareti (?)
- Noktalı Virgül (;)
- Kesme İşaret ( ‘ )
Nokta (.)
Biten cümlelerin sonuna konur.
- Betül oyun oynuyor.
- Kerem uçurtma yaptı.
Zaman bildiren gün, ay, yıl sayılarının arasında kullanılır.
- 09.04.2015
- 29.10.1973
Kısaltmaların sonuna konur.
- Dr. (doktor)
- Prof. (Profesör)
- Mah. (Mahalle)
- Tel. (Telefon)
Saat ve dakika bildiren sayıların arasına nokta konur.
- 09.30 – 22.10
Sıra bildiren sayılardan sonra nokta konur.
- 5. (beşinci) 3. sınıf
- 12. (onikinci) 1. çocuk
Virgül (,)
Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcüklerin arasına virgül konur.
- Manavdan elma, armut, portakal aldık.
Anlamca bağlantılı olan sıralı cümlelerin arasına konur.
- Etrafına bakındı, kimseyi göremeyince geri döndü.
Uzun cümlelerde işi yapan kişiyi belirten sözcükten sonra konur.
- Elmas Hanım, elmaları topladı ve sepete doldurdu.
Hitap sözcüklerinden sonra konur.
- Sayın Veli,
- Canım Arkadaşım,
Soru İşareti (?)
Soru bildiren cümlelerin sonuna konur.
- Futbol oynayalım mı?
- Neredeydin?
Ünlem İşareti (!)
Korku, şaşkınlık, üzüntü. acıma gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonuna ünlem işareti konur.
- Eyvah, cüzdanım kaybolmuş!
- Az kalsın düşüyordum!
Kısa Çizgi (-)
Satır sonuna sığmayan sözcükleri hecelerine ayırmak için kısa çizgi konur.
- Büyüyünce doktor ol–
mak istiyorum. - Hedefime ulaşmak için çok çalışma–
lıyım.
Bir sözcüğü hecelerine ayırmak için kullanılır.
- ça – lış – kan ko – lay
- se – vim – li çiz – gi
Konuşma Çizgisi (—)
Karşılıklı konuşmaların olduğu metinlerde konuşmaları belirtmek için konuşma çizgisi kullanılır.
- — Kitabını bitirdin mi?
- — Hayır, yirmi sayfa kaldı.
Kesme İşareti (‘)
Özel isimlere gelen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır.
- Şenay’ın kolu kırılmış.
- İstanbul’dan Bursa’ya taşınmış.
Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
- TBMM’nin MEB’de
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
- Ben 20 Mayıs 2007’de doğdum.
- Dedem 1935’te İstanbul’a gelmiş.
Not: Özel adlara gelen”-ler, -lar,” çoğul ekleri ile ”-li, -gil, -sız, -lik,” yapım ekleri sözcükten ayrılmaz.
- – Edalar bize gelecek.
İki Nokta (:)
Açıklama yapılacak cümle veya sözcüklerden sonra iki nokta kullanılır.
- Yollarda güvenli geçiş yerleri şunlardır: Alt geçitler,üst geçitler, yaya geçidi ve trafik ışıklarının olduğu yerler.
Karşılıklı konuşmalarda konuşma çizgisinden önce kullanılır.
- Öğretmenim şöyle dedi:
- — Başaracağına inanırsan, her şeyi yapabilirsin.
Tırnak İşareti (” “)
Başkalarından aktarılan sözler yazı içinde tırnak işareti (” ”) içine alınır.
- Emel, “Oyun oynamak istemiyorum.“ dedi.
Üç nokta (…)
Tamamlanmamış cümlelerin sonuna üç nokta konur.
- Odanın duvarlarında rengi solmuş bir duvar kağıdı, tablolar, aile fotoğrafları…
Noktalama İşaretleri – Çözümlü Örnek Test Soruları
Soru 1:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti eksiktir?
“Bugün hava çok güzel dışarı çıkmak istiyorum.”
A) Nokta
B) Virgül
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: B
Soru 2:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti yanlış kullanılmıştır?
“Annem, babam ve kardeşim parka gittik.”
A) Virgül
B) Nokta
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: A
Soru 3:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti eksiktir?
“Benim adım Ali Senin adın ne?”
A) Nokta
B) Virgül
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: D
Soru 4:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti eksiktir?
“Ahmet, Ayşe ve Mehmet sinemaya gitti.”
A) Nokta
B) Virgül
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: A
Soru 5:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti yanlış kullanılmıştır?
“Merhaba nasılsın?”
A) Nokta
B) Virgül
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: C
Soru 6:
Hangisi ünlem işaretinin doğru kullanıldığı bir örnektir?
A) Ne kadar güzel bir gün.
B) Bugün hava çok güzel
C) Aman dikkat et!
D) Okula gideceğim
Doğru Cevap: C
Soru 7:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti eksiktir?
“Okula gidiyor musun”
A) Nokta
B) Virgül
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: D
Soru 8:
Aşağıdaki cümlede hangi noktalama işareti yanlış kullanılmıştır?
“Bugün ders çalışacağım.”
A) Nokta
B) Virgül
C) Ünlem
D) Soru işareti
Doğru Cevap: A
Soru 9:
Hangisi virgülün doğru kullanıldığı bir örnektir?
A) Ali Ayşe Ahmet parka gittiler.
B) Benim adım Ahmet
C) Ali, Ayşe ve Ahmet parka gittiler.
D) Lütfen sessiz olun
Doğru Cevap: C
Soru 10:
Hangisi soru işaretinin doğru kullanıldığı bir örnektir?
A) Bugün hava çok güzel mi
B) Okula gidecek misin?
C) Lütfen sessiz olun
D) Benim adım Ali
Doğru Cevap: B
