Noktal (.)

1. Cümlenin sonuna konur:
Yağmur bulutları havada yavaş yavaş toplanıyordu.

2. Bazı kısaltmaların sonuna konur:
Prof. (profesör), Mah. (mahalle) Cad. (cadde), Sok. (sokak)

3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur:
Evimiz 2. Yağmur Sokak’ta.
Bizler 21. yüzyıla hazırlanıyoruz.

4. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:
20.05.2003 tarihinde doğdum.

5. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:
Okulumuzda dersler 8.30’da başlar.

6. Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur:
1.000,   326.197,     49.750.812 vb.

Örnek Soru:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta yanlış kullanılmıştır?
A) Bizim oralara kar yağınca tüm yollar kapanır.
B) Dr. Ahmet Aslan hastanemizde göreve başlamıştır.
C) Başımı koyacağım bir post, derdimi açacağım bir dost.
D) Sen yarışa 1 .sırada başla ben 2. sırada başlayayım.

Çözüm:
C seçeneğindeki cümle tamamlanmamış bir cümledir. Nokta, tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılamaz. Doğru cevap C’dir.

Virgül ( ,)

1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur:
Saygı, sevgi, hoşgörü hepimizde olması gereken güzel özelliklerdir.
Her zaman vatanını, bayrağını, devletini, dinini korumuştu.

2. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:
Bahar geldi, çiçekler açtı, havalar ısındı.
Derslerine çok çalıştılar, en sonunda başarıya ulaştılar.

3. Özneyi belirtmek için özneden sonra konur:
Öğretmen, öğrencilerine son kez bakıp kapıdan çıktı.
Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır.

4. Cümle içinde ara sözleri ayırmak için ara sözlerin başına ve sonuna konur:
Yarın İzmir’e, doğup büyüdüğüm şehre, gideceğim.
Vatanımızı, uğruna nice canlar verdiğimiz bu toprakları, her zaman korumalıyız.

5. Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur:
Birazdan geliyorum, dedi ve telefonu kapattı.
Babam, sınıfı geçersen sana bisiklet alacağım, dedi.

6. Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime ile bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır:
İhtiyar, doktordan yardım istedi.
Küçük, ağacın arkasına gizlenmişti.

7. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur:
Sayın Başkan,
Sevgili Kardeşim,
Değerli Arkadaşım,

8. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, evet, peki, tamam, v.b. kelimelerden sonra konur:
Peki, gideriz.
Olur, ben de size katılırım.

Örnek Soru:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül farklı görevde kullanılmıştır?
A) Köyler boşalıyor, herkes varını yoğunu satıp şehre göçüyor.
B) Valizine pantolon, gömlek, çorap koydu.
C) Eşini, dostunu, akrabasını aramaz oldu.
D) Ahmet, Ayşe, Aylin takdir aldılar.

Çözüm:
Virgül A seçeneğinde sıralı cümlelerin arasında, diğerlerinde eş görevli sözcüklerin arasında kullanılmıştır. Cevap A’dır.

Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:

Soru 1:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta doğru kullanılmıştır?

A) Okul saat 08:30’da başlıyor
B) Ali, kitabını masaya koydu
C) Film 2 saat sürdü.
D) Öğretmen derse başladı

Cevap: C) Film 2 saat sürdü.

Açıklama: Nokta, cümlelerin sonunda kullanılır ve bu cümlede doğru şekilde kullanılmıştır.

Örnek cümle: Bu yıl tatil Temmuz ayında başlıyor. (Nokta ile biten cümle)

Soru 2:

Nokta (.) hangi durumda kullanılır?

A) Cümle sonunda
B) Cümle başında
C) Liste yaparken
D) Soru sormak için

Cevap: A) Cümle sonunda

Açıklama: Nokta, cümleleri bitirirken kullanılır.

Örnek cümle: Kitabımı okudum ve yerine koydum. (Nokta ile biten cümle)

Soru 3:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül doğru kullanılmıştır?

A) Annem, babam, ve kardeşim evdeydi.
B) Ali, bugün, okula gitmedi.
C) Kalem, defter, silgi çantamda.
D) Ahmet, öğretmenine selam verdi.

Cevap: D) Ahmet, öğretmenine selam verdi.

Açıklama: Virgül, özne ile yüklem arasındaki vurguyu belirginleştirmek için kullanılmıştır.

Örnek cümle: Kitabı, dolabın içine koydu. (Virgül ile ayrılan cümle)

Soru 4:

Virgül (,) hangi durumda kullanılır?

A) Bir cümleyi bitirmek için
B) Cümledeki kelimeleri ayırmak için
C) Sayı yazmak için
D) Tarih belirtmek için

Cevap: B) Cümledeki kelimeleri ayırmak için

Açıklama: Virgül, bir cümlede birbirinden bağımsız ya da sıralı kelimeleri ayırmak için kullanılır.

Örnek cümle: Çantamda kalem, defter, kitap vardı. (Virgül ile ayrılan sıralı kelimeler)

Soru 5:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde nokta yanlış kullanılmıştır?

A) Sabah 08:00’da kalktım.
B) Hava çok güzeldi.
C) Ali, parkta oynuyor.
D) İstanbul, Türkiye’nin en büyük şehri.

Cevap: C) Ali, parkta oynuyor.

Açıklama: Cümle sonunda nokta kullanılmamış. Doğru kullanım: “Ali, parkta oynuyor.”

Örnek cümle: Evden çıktım, okula gittim. (Virgül ile ayrılan cümle)

Soru 6:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde virgül yanlış kullanılmıştır?

A) Kitap, defter, kalem çantamdaydı.
B) Hava sıcak olduğu için, dışarı çıkmadık.
C) Ali, eve geldi, ama annesi evde yoktu.
D) Sabah kalktım, kahvaltı yaptım, okula gittim.

Cevap: B) Hava sıcak olduğu için, dışarı çıkmadık.

Açıklama: Bağlaçlardan önce virgül kullanılmaz. Doğru kullanım: “Hava sıcak olduğu için dışarı çıkmadık.”

Örnek cümle: Ders bitti, teneffüs başladı. (Virgül ile ayrılan cümle)