NİCEL ANLAMLI SÖZCÜKLER

Sayılabilen ya da ölçülebilen bir özelliği bildiren sözcüklerdir.

Örnekler

• O geniş bahçede kurumuş birkaç ağaç vardı.
  –› Bu cümledeki “geniş” sözcüğü ‘”bahçe”nin ölçülebilen yönünü, “birkaç” sözcüğü ise “ağaç”ın sayılabilen yönünü bildirdiği için nicel anlamlıdır.
• Soğuk havaya rağmen maçı yüzlerce kişi izledi.
  –› Bu cümledeki “soğuk” sözcüğü havanın ölçülebilen yönünü “yüzlerce” sözcüğü ise “kişi”nin sayılabilen yönünü bildirdiği için nicel anlamlıdır.

NİTEL ANLAMLI SÖZCÜKLER

Sayılamayan ya da ölçülemeyen bir özelliği bildiren sözcüklerdir.

Örnekler

• Salonun duvarında güzel bir tablo asılıydı.
  –› Bu cümledeki “güzel” sözcüğü “tablo”nun sayılamayan ve ölçülemeyen bir yönünü bildirdiği için nitel anlamlıdır.
• Büyük hayaller ancak özverili bir çalışmayla gerçek olur.
  –› Bu cümledeki “büyük” sözcüğü “hayal”in, “özverili” sözcüğü ise “çalışma”nın sayılamayan ve ölçülemeyen yönünü bildirdiği için nitel anlamlıdır.

Karıştırmayalım: Sözcüklerin nicelik ya da nitelik bildirmesi, kullanıldıkları cümleye göre değişir.

Örnekler

• Kazandığı parayla kendine küçük bir ev almıştı.
• Böyle küçük meselelerle beni uğraştırma!
  -› “Küçük” sözcüğü ilk cümlede “boyutları ufak olan” anlamında kullanıldığı için nicel, ikinci cümlede ise “değersiz, önemsiz” anlamında kullanıldığı için niteldir.

Örnek Soru: Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde nicelik ve nitelik bildiren sözcükler bir arada kullanılmıştır?
A) Az olsun, öz olsun.
B) Horozu çok olan köyün sabahı geç olur.
C) Her çok, azdan olur.
D) Yakın dost, uzak hısımdan iyidir.

Çözüm: “B” seçeneğinde “çok ve geç”, “C” seçeneğinde “çok ve az” sözcükleri nicelik, “D” seçeneğinde “yakın ve uzak” sözcükleri nitelik bildirir. Ancak “A” seçeneğinde “az” sözcüğü nicelik, “öz” sözcüğü nitelik bildirir. Doğru cevap “A” seçeneğidir.