Nesne Eksikliği / Yanlışlığı
Farklı nesneler alması gereken birden çok yüklemin birbirine bağlanması sebebiyle ortaya çıkar.
Sıralı ya da bağlı cümlelerde, ikinci yükleme gerektiği halde nesne kullanılmamışsa anlatım bozukluğu olur.
Birleşik cümlelerde yan cümleciğin nesnesini belirtmemek anlatım bozukluğuna sebep olur.
“Herkes”, “hepsi”, “tümü” gibi belgisiz zamirler sadece olumlu cümlelerde nesne olur; ”hiç kimse”, “kimse”, “hiç biri” gibi belgisiz zamirler sadece olumsuz cümlelerde nesne olur.
Aşağıda verilen cümlelerde nesne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır:
- Sana yalan söylemedim, asla kandırmadım.
- Çocuğun gözlerindeki yaşı silip yerine oturttu.
- Derslerine çalışmayıp ihmal ediyordu.
- Gençliğine güvenme, yıllar alıp gidecek.
- Derslerine hiç çalışmaz, hep ihmal ederdi.
- Köylüye baskı yapıyor, sindirmeye çalışıyor.
- Ona imreniyor, başarısından dolayı kıskanıyor.
- Ne zaman buradan uzak kalsa hemen özlüyor.
- Konuşulanlara kulak veriyor, dikkatle dinliyordu.
- Kitaba baktı, kimin yazdığını bana sordu.
- Öğrencilerine hiç kızmaz, hep yüreklendirirdi.
Doğru Kullanım
| Cümle |
|---|
| Sana yalan söylemedim, seni asla kandırmadım. |
| Çocuğun gözlerindeki yaşı silip çocuğu yerine oturttu. |
| Derslerine çalışmayıp derslerini ihmal ediyordu. |
| Gençliğine güvenme, onu yıllar alıp gidecek. |
| Derslerine hiç çalışmaz, derslerini hep ihmal ederdi. |
| Köylüye baskı yapıyor, onları sindirmeye çalışıyor. |
| Ona imreniyor, onu başarısından dolayı kıskanıyor. |
| Ne zaman buradan uzak kalsa burayı hemen özlüyor. |
| Konuşulanlara kulak veriyor, onları dikkatle dinliyordu. |
| Kitaba baktı, kitabı kimin yazdığını bana sordu. |
| Öğrencilerine hiç kızmaz, onları hep yüreklendirirdi. |
Çözümlü Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Bir kitap gördüğünüzde heyecanlanmıyorsanız, kalbiniz körleşmiş demektir.
B) Kendini yargılamak başkalarını yargılamaktan daha güçtür.
C) Bir yalana denk gelmeye kalmasın insan, sonra binlerce doğruyu sorgulamak zorunda kalıyor.
D) Bir metrelik boyuyla basketbol oynamaya çalışıyor üstelik de bunda başarılı oluyor.
E) Ekonomik kriz böyle devam ederse ben işimden sen de parandan olacaksın
Cevap: E
