HAREKETLİ BİR ORTAMDAKİ SABİT HIZLI CİSİMLERİN BAĞIL HAREKETİ

İstanbul Boğazı’nda akıntının ihmal edildiği bir yerde vapurun güvertesinde ve vapurun hareket yönünde yürümekte olan bir yolcu, hem kendi hızından hem de vapurun hızından dolayı yer değiştirir (Görsel 1.4). Kıyıda duran bir gözlemciye göre (yere göre) yolcunun yer değiştirmesi, vapurun yer değiştirmesinden büyüktür. Bu nedenle yolcunun vapurda duran diğer yolculara göre hızı ile kıyıdaki gözlemciye göre hızı farklıdır. Boğaz’da vapurun hareketi ile aynı yönde akıntı olması durumunda ise hem vapurun hem de yolcunun yere göre hızı değişecektir. Vapur kendinin ve akıntının hızından dolayı yer değiştirirken yolcu hem kendisinin hem akıntının hem de vapurun hızından dolayı yer değiştirir. Bu durum, hareketli ortamlardaki cisimlerin hareketinin farklı gözlem çerçevelerine göre yorumlanabileceğini gösterir. Birden fazla hareketin etkisindeki cisimlerin yaptığı bu tür hareketlere bileşik hareket denir.

Akıntı hızı sabit ve 2 m/s olan nehirdeki bir tekne, akıntıyla aynı yönde ve su içerisinde duran bir gözlemciye göre (suya göre) 5 m/s’lik sabit hızla hareket etmektedir. Bu teknenin üzerindeki bir yolcu, tekneyle aynı yönde ve tekneye göre 1 m/s‘lik sabit bir hızla yürümektedir (Şekil 1.21).