Herhangi bir olayın bir nedene bağlı olarak gerçekleştiğini ve bir sonucu etkilediğini belirten cümlelere neden — sonuç cümleleri denir. Yükleme “Niçin?” sorusu sorulduğunda alınan cevap yargının gerekçesidir. Neden kısmının gerçekleşmesi sonucu etkiler. Bu tür cümlelerde “bu nedenle, -dığından, -dığı için, çünkü, nedeniyle, sebebiyle” sözcükleri ipucudur.
Örnek: Tek çocuk olduğu için(Neden) biraz haylaz.(Sonuç)
Bu cümlede iki durum söz konusudur: Tek çocuk olması ve çocuğun haylaz olması. “Çocuk niçin haylaz?” sorusunun cevabı cümlemizin nedenini belirtiyor. “Tek çocuk olması” ise “çocuğun haylaz olması” sonucunu ortaya koyuyor.
Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:
Soru 1:
“Ders çalışmadığı için sınavdan düşük not aldı.” cümlesi anlamına göre hangi tür bir cümledir?
A) Koşul-sonuç cümlesi
B) Amaç-sonuç cümlesi
C) Sebep-sonuç cümlesi
D) Tanımlama cümlesi
Cevap: C) Sebep-sonuç cümlesi
Açıklama: “Ders çalışmadığı için” ifadesi bir nedeni, “düşük not aldı” ifadesi ise sonucu belirtir. Bu yüzden sebep-sonuç cümlesidir.
Örnek cümle: Yağmur yağdığı için piknik iptal edildi. (Sebep-sonuç cümlesi)
Soru 2:
“Elektrikler kesildiği için televizyon izleyemedik.” cümlesi hangi tür cümleye örnektir?
A) Amaç-sonuç cümlesi
B) Sebep-sonuç cümlesi
C) Olumsuz cümle
D) Koşul-sonuç cümlesi
Cevap: B) Sebep-sonuç cümlesi
Açıklama: Elektriklerin kesilmesi sebep olarak belirtilmiş ve televizyon izleyememek bu sebebin sonucudur. Bu yüzden sebep-sonuç cümlesidir.
Örnek cümle: Geç kaldığım için otobüsü kaçırdım. (Sebep-sonuç cümlesi)
Soru 3:
“Çok soğuk olduğu için dışarı çıkmadık.” cümlesi anlamına göre hangi tür cümledir?
A) Sebep-sonuç cümlesi
B) Amaç-sonuç cümlesi
C) Tanımlama cümlesi
D) Ünlem cümlesi
Cevap: A) Sebep-sonuç cümlesi
Açıklama: “Çok soğuk olduğu için” ifadesi nedeni belirtiyor, “dışarı çıkmadık” ise bu nedenin sonucudur. Bu nedenle sebep-sonuç cümlesidir.
Örnek cümle: Hava karardığı için eve dönmek zorunda kaldık. (Sebep-sonuç cümlesi)
Soru 4:
“Yorgun olduğum için erken uyudum.” cümlesi hangi tür bir cümledir?
A) Koşul-sonuç cümlesi
B) Sebep-sonuç cümlesi
C) Amaç-sonuç cümlesi
D) Olumlu cümle
Cevap: B) Sebep-sonuç cümlesi
Açıklama: “Yorgun olduğum için” bir sebep belirtmekte, “erken uyudum” ise bu sebebin sonucudur. Bu yüzden sebep-sonuç cümlesidir.
Örnek cümle: Çok çalıştığı için sınavı kazandı. (Sebep-sonuç cümlesi)
Soru 5:
“Hasta olduğu için okula gitmedi.” cümlesi hangi tür cümledir?
A) Tanımlama cümlesi
B) Sebep-sonuç cümlesi
C) Amaç-sonuç cümlesi
D) Ünlem cümlesi
Cevap: B) Sebep-sonuç cümlesi
Açıklama: “Hasta olduğu için” bir sebep, “okula gitmedi” ise bunun sonucudur. Bu cümle sebep-sonuç ilişkisini ifade eder.
Örnek cümle: Sınavda başarısız olduğu için çok üzüldü. (Sebep-sonuç cümlesi)
Örnek Sorular:
“Ayşe bugün annesi ile ………………………….”
Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa cümle “neden—sonuç” anlamı kazanır?
A) vakit geçireceği için çok mutluydu.
B) alışveriş merkezine gidecekti.
C) konuşursa hatasını daha iyi anlayacak.
D) piyes için hazırlık yapacakmış.
“ ……………… sık sık deprem tatbikatı yapıyorduk.”
Bu cümle aşağıdaki ifadelerin hangisi ile başlarsa cümlede diğerlerinden farklı bir anlam ilişkisi (neden-sonuç/amaç-sonuç) ortaya çıkar?
A) Şehrimiz 1. dereceden deprem bölgesinde olduğu için
B) Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD ) talimat verdiği için
C) Öngörülemez ve en yıkıcı doğal afetlerden biri olduğu için
D) Öğrencilerimizi depreme karşı hazırlamak için
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde neden-sonuç anlamı vardır?
A) İzmir’e gitmek için uçak bileti aldım.
B) Yağmurda ıslandığı için hastalanmıştı.
C)Kitap fuarına gitmek için yola çıktılar.
D)Ailesini ikna edebilmek için çok uğraştı.
