Mutasyon ve Modifikasyon Arasındaki Farklar
| Mutasyon | Modifikasyon |
|---|---|
| Vücut hücrelerindeki mutasyonlar kalıtsal değildir, eşey hücrelerindeki mutasyonlar kalıtsaldır. | Kalıtsal değildir. |
| Genlerin yapısı değişir. | Genlerin yapısı değişmez, çalışması değişir. |
| Kalıcı değişimlerdir. Ortam şartları eski hâline dönse de canlı eski hâline dönmez. | Kalıcı olmayan değişimlerdir. Ortam şartları eski hâline dönünce, canlı da eski hâline döner. |
| Kendiliğinden ya da radyasyon, kimyasal maddeler, yüksek sıcaklık gibi çevresel etmenler sonucunda oluşur. | Sıcaklık, ısı, ışık, nem, beslenme gibi çevresel faktörlerin etkisi ile oluşur. |
Mutasyon Örnekleri (8. Sınıf Fen Bilimleri):
- Altı Parmaklılık (Polidaktili): Genetik bir mutasyon sonucu insanların ellerinde veya ayaklarında normalden fazla parmak olabilir. Bu durum kalıtsaldır ve mutasyona örnek olarak gösterilir.
- Orak Hücreli Anemi: Hemoglobin geninde meydana gelen bir mutasyon, alyuvar hücrelerinin orak şeklini almasına neden olur. Bu hastalık kalıtsal bir mutasyonun sonucudur.
- Albinizm: Melanin pigmentini üreten genlerdeki mutasyonlar nedeniyle vücut melanin üretmez. Bu durum, kişinin cildinin, saçlarının ve gözlerinin renksiz (beyaz) olmasına yol açar.
- Down Sendromu: Kromozom sayısında meydana gelen bir mutasyon sonucunda ekstra bir 21. kromozom bulunur. Bu da zihinsel ve fiziksel gelişim sorunlarına neden olan genetik bir mutasyon hastalığıdır.
Modifikasyon Örnekleri (8. Sınıf Fen Bilimleri):
- Yaprakların Güneşe Dönük Büyümesi: Bitkiler, güneş ışığını alabilmek için yapraklarını güneşe doğru yönlendirirler. Bu, çevresel koşulların (güneş ışığı) etkisiyle oluşan geçici bir değişikliktir ve genetik yapıda bir değişiklik yaratmaz.
- Spor Yapan Kişilerin Kaslarının Gelişmesi: Düzenli spor yapan bireylerin kas yapıları güçlenir ve gelişir. Bu durum çevresel faktörlere (egzersiz) bağlıdır ve genetik bir değişim içermez.
- İklime Bağlı Tüy Değişimi: Bazı hayvanlar kışın kalın, yazın ince tüyler çıkarır. Bu tüy değişimi çevresel koşullara (sıcaklık) bağlıdır ve genetik yapıda bir değişiklik olmaksızın gerçekleşir.
- İnsanların Ten Renginin Bronzlaşması: Güneşe maruz kalan insanların ciltleri bronzlaşır. Bu durum, çevresel bir faktör olan güneş ışığının etkisiyle ortaya çıkar ve kalıcı değildir; genetik yapıyı etkilemez.
Mutasyon:
- Mutasyonlar, genetik materyalde meydana gelen kalıcı değişikliklerdir. Bu değişiklikler bazen dış faktörlerden (örneğin radyasyon) kaynaklanabilir, bazen de hücre bölünmesi sırasında kendiliğinden ortaya çıkar. Mutasyonlar, kalıtsal hastalıklar veya evrimsel değişiklikler gibi uzun vadeli sonuçlara yol açabilir.
- Eşey hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar, nesilden nesile aktarılabilir ve bu da popülasyonun genetik çeşitliliğinde kalıcı bir değişiklik yaratabilir.
Modifikasyon:
- Modifikasyon, çevresel faktörlerin etkisiyle bir canlının dış görünüşünde veya işlevinde meydana gelen geçici değişikliklerdir. Bu değişiklikler genetik materyalde değil, genlerin nasıl çalıştığı üzerinde etki eder.
- Örneğin, yüksek rakımda yaşayan insanlarda akciğer kapasitesinin artması, beslenme koşullarına bağlı olarak hayvanlarda kürk renginin değişmesi gibi durumlar modifikasyonlara örnektir.
