Orta halli bir ailenin çocuğu olarak 1881 yılında Selanik’te dünyaya gelen Mustafa Kemal’in babası Ali Rıza Efendi, annesi ise Zübeyde Hanım’dır. Babası Ali Rıza Efendi’nin ailesi Aydın’ın Söke tarafından, annesi Zübeyde Hanım’ın ailesi ise Konya’dan Selanik’e gelen Türklerdendi.

Önemli Bilgi: Ali Rıza Efendi ve Zübeyde Hanım’ın Mustafa Kemal’den başka Fatma, Ömer, Ahmet, Makbule ve Naciye adında beş çocukları daha oldu ancak Makbule ve Mustafa dışındakiler küçük yaşta öldü.

İyi bir eğitim alan Ali Rıza Efendi bir öğretmen çocuğudur. Gümrük memurluğu yapmasına rağmen, geçim sıkıntısı nedeniyle daha sonra kereste ticareti ile uğraşmaya başladı. Ali Rıza Efendi, oğlu Mustafa’ya “Adam olmak için okumak, öğrenmek şarttır. Başka çare yoktur.” diyen ileri görüşlü, çağdaş fikirlere sahip, yeniliklere açık aydın bir insandı. Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım ise okuma yazma bilen, zeki, geleneklere bağlı son derece dindar ve kültürlü bir kadındı. Zübeyde Hanım ve Ali Rıza Efendi’nin sahip olduğu bu özellikler Mustafa Kemal’in milli değerlere bağlı, çağdaş, eğitime önem veren kişilik özelliklerine sahip olmasında etkili oldu.

Dikkat: Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerinin oluşumunda ve gelişiminde yetiştiği aile ortamı etkili oldu.

Mustafa Kemal çocukluk ve gençlik yıllarını sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerin oldukça geliştiği Selanik şehrinde geçirdi. Selanik şehrinde Türkler ile birlikte Rum, Bulgar, Sırp ve Ermeni gibi milletler bir arada yaşıyordu. Bu çok uluslu yapı, konuşulan diller, inançlar, görenekler ve gelenekler şehirde hoşgörü ortamının oluşmasını sağladı.

Dikkat: Selanik şehrinin sahip olduğu bu özellik Mustafa Kemal’in hoşgörülü bir kişiliğe sahip olmasında etkili oldu.

Selanik Fransız İhtilalinin gündeme getirdiği eşitlik, özgürlük, adalet gibi kavram ve ilkelerle bunlara bağlı olarak Osmanlı Devleti’nde gerçekleşen demokratikleşme çabalarının yoğunlaştığı bir kentti. Osmanlı Devleti’nin dağılmasının meşrutiyet ilanı ile önlenebileceğini düşünen aydınlar da düşüncelerini özgür bir şekilde ifade edebildikleri Selanik şehrinde örgütlenerek çalışmalarda bulundular.

Dikkat: Mustafa Kemal’in çocukluk ve gençlik yıllarını yeni fikirlerin tartışıldığı Selanik şehrinde geçirmesi demokratik bir kişiliğe sahip olmasında büyük rol oynadı.