MÜLAKAT (GÖRÜŞME)

• Arapça bir kelime olan mülâkat; “karşılıklı buluşmak, görüşmek” anlamına gelmektedir.
• Herhangi bir konuda bir kimse ile karşılıklı yapılan konuşmadır.
• Bilim, sanat, edebiyat, felsefe gibi alanlarda tanınmış veya kendi alanında uzmanlaşmış kişilerle randevu alınarak yapılan sorulu—cevaplı görüşmelerdir.
• Soru-cevap temeline dayalı olan mülâkatlar, röportaj türünün başlangıcı sayılabilir ancak onun kadar esnek olduğu söylenemez. Mülâkat yazarının konuşulanları herhangi bir değişiklik yapmadan yayınlama zorunluluğu vardır. Mülâkat, ciddi bir ön hazırlık gerektirir.
• Konusu genellikle sanat, bilim, felsefe, edebiyat ve fen olan mülakatlar daha çok gazete ve dergilerde yayımlanmak için yapılır.
• Ünlü kişilerin çeşitli konulardaki görüş ve düşüncelerini doğrudan yansıttığı için güvenilir bir bilgi kaynağıdır.
• Yapı soru—cevap üzerine kuruludur; çatışma soruyu yönelten ile soruyu cevaplayan kişi arasında cereyan eder.
• Mülakat geleneği, Türk edebiyatında gazete ile başlayan ve gelişen bir gelenektir.
• Mülakatta anlam, yöneltilen sorulara verilen cevaplardan çıkar, cevaplar doğruluğu kesin olmayan bilgilerdir.

Mülakat Türleri ve Yöntemleri

1. Yapılandırılmış Mülakat (Structured Interview):
   • Bu mülakat türünde, sorular önceden belirlenmiş olup, her katılımcıya aynı sorular aynı sırayla sorulur. Amacı, katılımcılardan standart bir bilgi toplamak ve sonuçların karşılaştırılabilir olmasını sağlamaktır.
   • Özellikleri:
     • Sorular ve cevaplar önceden belirlenmiş şablonlara uygun olarak alınır.
     • Nesnel ve karşılaştırılabilir sonuçlar elde edilir.
     • Daha çok istatistiksel analiz gerektiren araştırmalarda kullanılır.
2. Yapılandırılmamış Mülakat (Unstructured Interview):
   • Sorular önceden belirlenmez ve mülakatın yönü katılımcının cevaplarına göre şekillenir. Bu tür mülakat, daha esnek ve serbest bir yapıya sahiptir.
   • Özellikleri:
     • Sorular ve cevaplar doğaçlama gelişir.
     • Derinlemesine bilgi edinmek için idealdir.
     • Daha çok nitel araştırmalar için uygundur.
3. Yarı Yapılandırılmış Mülakat (Semi-Structured Interview):
   • Yapılandırılmış ve yapılandırılmamış mülakat türlerinin bir karışımıdır. Bazı sorular önceden belirlenmiş olup, mülakat esnasında yeni sorular da eklenebilir.
   • Özellikleri:
     • Hem belirli bilgileri toplamak hem de derinlemesine bilgi edinmek için uygundur.
     • Esneklik sağlar ve katılımcının görüşlerine göre yönlendirilebilir.
4. Odak Grup Mülakatı (Focus Group Interview):
   • Bir grup insanla aynı anda yapılan mülakattır. Genellikle belirli bir konuyu tartışmak için bir araya getirilen grup, moderatörün yönlendirmesiyle sorulara cevap verir.
   • Özellikleri:
     • Farklı görüşlerin ve fikirlerin aynı anda ortaya çıkmasını sağlar.
     • Katılımcılar birbirlerinin görüşlerini etkileyebilir.
     • Grup dinamikleri üzerinden veri elde edilir.

Mülakat yapılırken veya hazırlanırken çeşitli yollar İzlenir:

• Konu günlük hayattan ve herkesin ilgisini çekecek nitelikte olmalıdır.
• Mülakat, konusunda uzman kişilerle yapılmalıdır.
• Sorular önceden hazırlanmalı; açık, doğru ve anlaşılır olmalıdır.
• Görüşme konusu görüşe yapılacak kişiye önceden söylenmelidir.
• Görüşmeye zamanında gidilmelidir, görüşülecek kişi bekletilmemelidir.
• Yorucu ve usandırıcı sorulardan kaçınılmalıdır.
• Sorulara verilen cevaplar olduğu gibi yazılmalıdır ve kayda alınmalıdır.
• Görüşmede elde edinilen bilgiler zamanında ve olduğu gibi yazıya aktarılmalıdır.

Mülakat Yazısının Planı

• Görüşülen kişi ya da kişilerin adı
• Ne ile uğraştığı (uğraşıları)
• Hangi nedenle kendisiyle konuşulduğu
• Buluşma yeri
• Mülakat yapılan kimsenin o konu üzerindeki temel görüşünü belirtme

Mülakat Yöntemleri ve Türleri:

Görüşmenin türüne göre, görüşmenin yapısı, sorulacak sorular ve ölçülmek istenen nitelikler ve yetkinlikler farklılık gösterebilir. Altı farklı görüşme türünden bahsedilebilir:

1) Bire Bir Görüşmeler
2) Panel Görüşmeler
3) Çalışma Arkadaşları Grubu
4) Sıralı Görüşmeler
5) Değerlendirme Merkezi
6) Telefon Görüşmeleri