Mülakat

• Mülakat: Buluşma, görüşme.
• Mülakat yapmak: Bir kimsenin bir konu veya sorunla ilgili görüşlerini almak.
• Mülakata katılmak: Belli bir konuda konuşmak, demeç vermek, görüşmede bulunmak.
• Görüşme: Görüşmek işi, mülakat, müzakere.

Alanın da ün yapmış (siyasetçi, sanatçı, edebiyatçı, iş insanı, bilim insanı, sporcu vb.) kişileri çeşitli yönleriyle tanıtmak veya onların toplumu ilgilendiren önemli olaylarla ilgili düşüncelerini almak amacıyla yapılan, zamanı önceden tespit edilmiş, sorulu cevaplı görüşmelere mülakat denir.

Mülakat (görüşme) gazete ve dergilerde çok sık başvurulan bir türdür.

Mülakat (Görüşme) Yazılarının Özellikleri

• Mülakat metinleri, öğretici, ufuk açıcı ve çok modlu nitelik taşır.
• Mülakat, sorulu cevaplı karşılıklı konuşma şeklinde oluşan bir türdür.
• Mülakatın başarısı, mülakat yapanın yeteneğine bağlıdır; mülakatın kurallarını büyük ölçüde kendisiyle konuşulan kişinin kişiliği ve kültürü belirler.
• Mülakat zamanı önceden tespit edilir. Mülakat genellikle sorular ve cevapları kapsar. Soruları soran fikri ilham eder, anlatımı düzenler.
• Alanında tanınmış, toplumun geniş kesimi tarafından bilinen kişilerle (siyasetçiler, sanatçılar, edebiyatçılar, iş insanları, bilim insanları, sporcular vb.) mülakat yapılır.
• Alınan cevapların aynen veya yorumlanmadan verilmesi, mülakatın ayırt edici özelliğidir.
• Mülakat yapılan kişinin adı, uğraşı, uzmanlık alanı, mülakatın amacı, yeri, zamanı ve konusu mülakatın başında belirtilir.
• Mülakatta kişiyle yapılan görüşme olduğu gibi gösterilerek olan jest, mimik, vurgu ve tonlamalar da mülakata renk kazandırır; iletişim unsurları önemlidir.
• Mülakatta, söyleşi üslubunun yanında öyküleyici, açıklayıcı, tartışmacı anlatım biçimleri kullanılır.
• Nesnel, açık, akıcı ve duru bir dil kullanılır.
• Gönderici ve alıcı doğrudan görüştüğü, karşı karşıya olduğu için mülakat, iletişimin asıl öğelerinin yalın bir biçimde ortaya çıktığı bir türdür.
• Mülakatta yüz yüze görüşme şartı yoktur. Telefonla ve yazışmayla da mülakat yapılabilir ancak etkili bir mülakat yüz yüze yapılandır.
• Mülakat yapma, mülakat yapan kişinin kişisel gelişimine katkı sağlar: Mülakat yapan kişi, uzmanın konuyla ilgili görüşlerinden, deneyimlerinden yararlanır; bilgi, görgü ve kültürünü artırır, sosyal çevresini genişletir.

Mülakatı Yapan Kişinin Özellikleri

• Mülakat yapacağı kişi hakkında önceden araştırma yaparak bilgi edinmelidir.
• Mülakat yapacağı kişiyle önceden görüşerek mülakatın konusunu, yerini ve zamanını kararlaştırmalıdır.
• Görüşülecek konular ve kişi hakkında ayrıntılı araştırma yaparak mülakata hazırlanmalıdır.
• Soruları tarafsız bir biçimde önceden hazırlamalıdır.
• Görüşme sırasında kibar ve nazik olmalıdır. Karşısındaki kişiye kendini tanıtmalıdır.
• Mülakattan önce kısa ve etkili bir giriş konuşması yapmalı, konuyu özetlemelidir.
• Ölçülü davranmalı, ziyaret edilen kişinin ilgisini çekebilmelidir.
• Kültürü ve becerisiyle karşısındaki konuşmaya ikna edebilecek yeteneğe sahip olmalıdır.
• Konuşmacının sözünü gereksiz yere kesmemelidir.
• Sabırlı, dikkatli, nazik olmalı; konuşmacı istemediği bir yöne kaymış olsa bile durumdan rahatsız olduğunu belli etmemeli, nezaket ve dikkate gerekli soruları sorarak konuya dönmeyi sağlamalıdır.
• Boş sohbete dalmamalı, kendi az konuşmalı ve hep kendi konuşarak karşısındaki kişiyi sıkmamalıdır.
• Aldığı cevapları bir bütün hâlinde düzenleyerek okura olduğu gibi aktarmalı, cevaplarda değişiklik yapmamalı, yorumdan uzak durmalıdır.
• Beden diline dikkat etmelidir: giyin, harekete, jest ve mimiklere, konuşma sırasındaki vurgu ve tonlamalar vb.
• Mülakat bittikten sonra, gitmek üzere teşekkür ederek izin istemelidir. Ayrılırken söylenebilecek etkili ve güzel son sözleri önceden hazırlamalıdır.

Mülakatla Röportajın Farkı

• Mülakat soru ve cevaba dayanır. Görüşmeyi yapan kişinin duyguları, fikirleri, yorumları değil, konuşulan kişinin fikirleri yorumsuz olarak yansıtılır.
• Mülakatta kişisel değerlendirmelere ve yorumlara yer verilemez, verilen cevapların dışına çıkılmaz. Röportajda ise yazar; metni kendi görüşleriyle, araştırma sonucu elde ettiği bilgilerle zenginleştirir.
• Röportajda bir insanın röportajı yapılabileceği gibi bir yerin ve eşyanın röportajı da yapılabilir. Röportajda birden çok kişiyle de görüşülebilir.
• Röportajda konu, mülakatta kişi öne çıkar. Röportaj yayımlanırken fotoğraf, belge ve resimlerle zenginleştirilir. Mülakatta ise sadece mülakat yapılan kişi ile çekilmiş bir fotoğraf kullanılır.

Mülakat Çeşitleri

1. Ünlü Kişileri Tanıtan Mülakatlar:
   Sanat, siyaset, bilim, ekonomi spor gibi alanlarda başarı elde ederek toplum tarafından tanınan kişileri çeşitli yönleriyle tanıtmak için yapılan mülakatlardır. Bu tür mülakatlar; ilgili kişiye yöneltilen sorulardan (öz geçmiş, eğitim hayatı, yetişme tarzı, ailesi, uğraşları, başarı süreci, hayata bakışı vb.) ve onlara verilen cevaplardan oluşur.
2. Önemli Bir Konuyu Aydınlatan Mülakatlar:
   Toplum için önemli olan bir olayın aydınlatılması için konunun uzmanı kişilerle yapılan görüşmelerin aktarıldığı mülakatlardır.