Moğol İmparatorluğu’nun kuruluşu ve Anadolu Türkiye Tarihi’ne Etkileri

XIII. yüzyıl başlarında Anadolu’da sağlanan güvenlik ve asayiş, huzur ve refah ortamını,

• Moğol tehdidi,
• Babailer isyanı,
• Kösedağ Savaşı

gelişmeleri olumsuz etkilemiştir.

I. 1196 — 1227 arası Cengiz Han’ın kurduğu Cengiz imparator­luğu, dünya tarihinin en büyük imparatorluklarından biridir.

• Temuçin olarak katıldığı Kurultay’da Cengiz adını alarak (1196) kabile reisi olan Cengiz Han, kısa sürede Japon Denizinden Doğu Avrupa’ya, Sibirya’dan Ön Asya’ya uzanan büyük Moğol imparatorluğunu kurmuştur.
• Moğol İmparatorluğu’nun, Orta Asya merkezli büyümesi ve Türk­lere baskıcı tutumlar sergilemesi sonucu;
• Türkler yerlerinden ayrılarak Anadolu’ya yönelmişler ve Anado­lu’daki Türk nüfusu giderek artmış,
• Türk nüfusun içinde birçok bilge kişi ve mutasavvıf Anadolu’ya yerleşmiştir.

II. Moğol tehdidini önlemeye yönelik I. Aleaddin Keykubad,

• Moğol imparatoru Ögeday’a elçi göndermiş,
• Doğu’daki sınır kaleleri tamir ettirilmiş, askeri güç ve tahkimat desteği artırılmış,
• Harzemşahlar, Artuklu ve Eyyübilerler destane ilişkiler ve siyasal ittifaka önem verilmiş,
• Halkın devlete bağlılığını artırıcı tedbirler almıştır.

III. Yassıçimen Savaşı (1230)

Mengücekler Beyliği’nin 1228’de itaat altına alınmasıyla Anadolu Selçukluları ile Harzemşahlar arasındaki gerginlik 1230 Yassıçi­men Savaşı’na neden olmuştur.

Yassıçimen Savaşı ile,

• Celaleddin Harzemşah ve ordusu yenilmiş,
• Harzemşahlar güç kaybı yaşamış ve 1231’de İlhanlılar, Harzemşahları yıkarak Anadolu Selçuklu ile sınır komşusu olmuştur.

Bilgi: Harezm bölgesinde kurulduğu için Harzemşahlar adını alan devlet;

• 1230′ da Anadolu Selçukluları ile yaptığı Yassıçimen Savaşı’nda yenilmiş ve güç kaybetmiş,
• 1231’de ilhanlıların (Moğol) saldırıları ile yıkılmıştır. Il. Selçuklu yönetim, ordu, toprak sistemini sürdüren Har­zemşahlar Devleti’nin kurulduğu coğrafya ve demografık un­surları Türk kökenli olduğu için konuşma, bilim ve yazışma dili Türkçe olarak ön plana çıkmıştır.

 IV. Gıyaseddin Keyhüsrev’in tahta çıkmasında etkili olan Sadet­tin Köpek’in,

• Alaaddin Keykubad’ın aldığı tedbirleri sonlandırarak halkın devle­te olan güveninin sarsılması,
• Moğol tehdidine ülkenin açık hale gelmesi durumlarına neden olan tutumları ile güven ve huzur ortamı olumsuz etkilenmiştir.