MİLLİ EDEBİYAT ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Halk edebiyatının nazım şekillerinin yanı sıra Batı’dan alınan nazım şekilleri de kullanılmıştır.
• Sanatçılardan bazıları şiirlerinde Türkçülük akımını yaymaya alışırken bazıları bireysel duyguları dile getirmiştir.
• Konuların yerli unsurlar olması tercih edilmiş, Türk tarihi ve Anadolu eserlere konu olmuştur. Millî Edebiyat Dönemi şiirinde şairler konularını seçerken o dönemde halkın yaşadıklarından, ülkenin içinde bulunduğu koşullardan etkilenmiştir. Millî Edebiyat Dönemi’nde Trablusgarp, Çanakkale ve en sonunda Kurtuluş Savaşı olmak üzere büyük savaşlar yaşanmıştır. Şairler vatan savunması için halka moral aşılayan, kahramanlık ve yurt sevgisini işleyen, coşkun bir lirizmin olduğu şiirler yazmışlardır. Bu dönemde devrin gerçekliği şiire yansıtılmaya çalışılmıştır.
• Hece ölçüsü aruz ölçüsünden daha çok tercih edilmiştir.
• Konuşma dili, yazı dili hâline getirilmiş, Osmanlıca yerine Türkçe tercih edilmiştir.
• Beş Hececiler adıyla eser veren edebiyat topluluğu, sade dil ve hece ölçüsüyle şiir yazmışlardır. “Beş Hececiler”, Millî Edebiyat Dönemi’yle Cumhuriyet Dönemi arasında bir köprü görevi görür.
• Bu dönemde sade dil ve hece ölçüsüyle şiir yazan diğer iki sanatçı Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gökalp’tir.
• Bu şairlerin şiirleri didaktiktir.
• Mehmet Akif, Ahmet Haşim, Yahya Kemal, bu dönemde eser vermelerine rağmen Millî Edebiyat topluluğuna katılmamış; bağımsız eser vermişlerdir. Üç sanatçının da şiirleri aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

1. Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazılan Şiir

• Bu anlayışın öncüsü Ziya Gökalp’tir.
• Sade ve anlaşılır bir dille eser verilmiş, halkın okuyup anlaması amaçlanmıştır.
• Şiirler öğretici nitelikte olduğundan anlam kapalılığı ve imgeye pek rastlanmaz.
• Şiirlerin nazım birimi dörtlüktür. Bunun yanı sıra az da olsa üçlük ve beşliklerden de yararlanılmıştır. Yer yer Batı edebiyatına ait nazım şekilleri kullanılmıştır.
• Anadolu, Türk tarihi gibi yerli konularla şiir yazılmıştır.
• Türkçülük ve milliyetçilik anlayışıyla eser verildiğinden yazılan şiirler millî coşkuyu artırıcı niteliktedir.
• Toplum için sanat anlayışıyla hareket edilmiştir.
• Ülke ve halkın sorunlarına yönelik bir edebiyat oluşturulmaya çalışılmıştır.
• Bu dönemde eser veren sanatçı ve topluluklar; Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul ve Beş Hececiler’dir.

2. Saf (Öz) Şiir

Şiirsel olmayan unsurlardan ayıklanarak saflaştırılmış bir duruma getirilmiş şiir saf şiir olarak adlandırılır.

Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı, Türk edebiyatında saf şiirin en önemli temsilcileridir. Cumhuriyet Dönemi’nde Necip Fazıl Kısakürek, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Ziya Osman Saba gibi şairler saf şiir anlayışıyla eser veren sanatçılardır.

Millî Edebiyat Dönemi’nde Saf Şiir

Milli Edebiyat Dönemi’nde saf şiirin temsilcileri Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Haşim’dir.

Ahmet Haşim “Şiir söz ile musiki arasında, sözden ziyade musikiye yakın bir dildir” ve Yahya Kemal “Şiir bir nağmedir, şiirde nefes ve ses iki unsurdur” diyerek saf şiirin müzikle ilişkisini ifade etmişlerdir.

Onlara göre şiir anlaşılmak için değil, duyulmak için yazılır. Şiirin öğreticilik misyonu yoktur bu nedenle şiirde anlam kapalı olmalıdır. Bu iki sanatçı da bireysel temalı şiirler yazar.

Ahmet Haşim sembolizmden etkilenirken Yahya Kemal’in şiirlerinde parnasizmin etkisi görülür. Her ikisi de aruz ölçüsüyle şiir yazmış, Yahya Kemal sadece “Ok” şiirini hece ölçüsüyle oluşturmuştur.

3. Halkın Yaşayış Tarzını ve Değerlerini Anlatan Manzumeler

Mehmet Akif Ersoy bu şiir anlayışının en önemli temsilcisidir. Şair, halkın ekonomik ve sosyal sorunlarını manzum hikâyelerle (manzumeleriyle) anlatır. Sanatçı, manzumelerinde Arapça, Farsça sözcüklerin yanı sıra, günlük deyişlere ve sokak diline de yer vermiştir.