MİLLİ EDEBİYATIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Millî Edebiyat Dönemi’nin Genel Özellikleri

• Millî Edebiyat 1911 – 1923 yılları arasını kapsayan edebiyata verilen isimdir.
• Millî Edebiyat 1911 yılında Selanik’te çıkan Genç Kalemler dergisinde Ömer Seyfettin’in Yeni Lisan adlı makalesinin yayımlanmasıyla başladı.
• Millî Edebiyat hareketi öncelikle bir dil hareketidir.
• Türkçenin sadeleştirilmesinin bir dava olarak ele alınması ilk kez Genç Kalemler dergisinde ortaya konuldu.
• Millî Edebiyat terimi de ilk defa Genç Kalemler dergisinde kullanıldı.
• Bu dönem sanatçıları, divan sanatçılarını Doğu edebiyatının; Tanzimat ve sonrasını ise Batı edebiyatının taklitçisi olmakla suçladılar.
• Şiirde daha çok bireysel (Bu yönüyle Fecriaticilere benzetebiliriz.) konulara yöneldiler.
• Roman ve öyküde sosyal meselelere eğildiler.
• Millîyetçilik düşüncesi, Kurtuluş Savaşı gibi konuları ele aldılar.
• Konuların İstanbul dışına çıkarılması da bu dönemin belirgin özelliklerinden biri oldu.
• Ayrıca aşk bu dönem roman ve hikâyesinin en önemli teması olarak dikkat çekti.
• Bu dönemin eserlerinde günlük konuşma dili kullanıldı.
• Millî Edebiyat’ın başlangıcı sayılan Yeni Lisan makalesi hakkında bilgi vermeye çalışalım.

Yeni Lisan Hareketi

Ömer Seyfettin, Ziya Gökalp, Ali Canip, Akil Koyuncu’nun öncülüğündeki Genç Kalemler, “Millî bir edebiyat millî bir dille yaratılabilir.” görüşünü ortaya atıp Türkçenin sadeleşmesi için şu ilkeleri kabul ve ilân ettiler:

• Yabancı dil bilgisi kuralları, Arapça, Farsça ad ve sıfat tamlamaları bırakılmalıdır.
• Arapça ve Farsça kelimeler Türkçede söylendikleri gibi yazılmalıdır.
• Başka Türk lehçelerinden kelimeler alınmamalıdır.
• İstanbul konuşması esas alınarak yeni bir yazı dili meydana getirilmelidir.
• Dil ve edebiyat Doğu – Batı taklitçiliğinden kurtarılmalıdır.
• Yabancı sözcükler, kendi dillerinde dil bilgisi bakımından hangi türden olursa olsun Türkçede ne olarak kullanılıyorsa dil bilgisi yönünden o türden sayılmalıdır.
• Terimler bilimle ilgili oldukları için aynen kullanılmalıdır.

Ömer Seyfettin’in kaleme aldığı bu ilkelerin yer aldığı makaleye Yeni Lisan makalesi adı verilmiştir.

Türk şair, yazar ve fikir adamları arasında kısa zamanda yayılan bu Yeni Lisan ve Milli Edebiyat anlayışı, bir edebiyat akımı hâlini almış ve devrin hemen hemen bütün şair ve yazarları bu anlayışla eserler vermişlerdir.

Yeni Lisan Makalesi Millî Edebiyat’ın ilkelerini belirleyecektir:

• Edebiyat İstanbul dışına da çıkacak, ülke gerçekleri işlenecektir.
• Dil halkın konuştuğu Türkçe olacak, yazı dili İstanbul Türkçesi olacaktır.
• Aruz bırakılacak, hece ölçüsü kullanılacaktır.