• Roman türünün hemen hemen her türüyle karşılaşmaktayız: popüler roman, polisiye roman, macera romanı, tarihî roman, aşk romanı, psikolojik roman, realist-natüralist roman, romantik roman…
• Roman ve hikâyenin konu haritası genişlemiş, her kesimden insan özellikle köylerde ve taşrada yaşayan insanlar konu alınmış, Anadolu mekân olarak seçilmiştir. Yurdun her yöresinde yaşanmış olay ve kişiler ele alınmıştır.
• Tanzimat Dönemi’nde işlenmeye başlanan “köy gerçeği” roman ve hikâyede işlenmeye devam edilmiştir. Ebubekir Hazım “Küçük Paşa”, Yakup Kadri “Yaban” romanında köy gerçeğini ele almıştır.
• Meşrutiyet ve hürriyetin övgüsü, çeşitli fikir akımları (Türkçülük, Osmanlıcılık vs.), Millî Mücadele, yanlış Batılılaşma, değerlerdeki yozlaşma, aile hayatı, kadın—erkek ilişkisi gibi çeşitli konular işlenmiştir. Millî Edebiyat roman ve hikâyesinin belirleyici özelliklerinden biri de toplumsal sorunlara yönelik olmasıdır.
• Konular kendi yaşamımızdan alınmış, bunlar çevre olarak genişlemiş, ülkenin değişik yerleri anlatılmış, böylece “memleket edebiyatı” çığırı açılmıştır.
• Millî Edebiyat’ın ana ilkesi olan “halka doğru” ilkesiyle hareket edilmiştir.
• Memleketi ve memleket gerçeklerini yansıtmayı amaçlayan Millî Edebiyat dönemi roman ve hikâyesinin anlatımı, gözlemci gerçekçiliğe dayanır. Ömer Seyfettin, Yakup Kadri, Refik Halit, Reşat Nuri, Memduh Şevket, Halide Edip realizm (gerçekçilik) akımına; Selahattin Enis, F. Celalettin Göktulga, Osman Cemal Kaygılı ise natüralizm akımına bağlı kalmışlardır.
• Konuşma dili yazı diline aktarılmış, Türkçenin yapısına uygun ve kısa cümleler kullanılmıştır.
• Teknik yönden başarılı roman ve hikâyeler yazılmıştır.
• Hikâye ve romanlarda başarılı tasvirler (betimlemeler) yapılmıştır.

Millî Edebiyat döneminde eser veren roman ve hikâye yazarlarını şöyle sınıflandırabiliriz:

1. Tanzimatçılar (Ahmet Mithat Efendi)

2. Servetifünuncular (Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Saffeti Ziya)

3. Fecriatiçiler (Fazlı Necib, İzzet Melih, Cemil Süleyman)

4. Bağımsızlar (Hüseyin Rahmi Gürpınar, Fatma Aliye Hanım)

5. Millî Edebiyatçılar (Refik Halit, Yakup Kadri, Reşat Nuri, Halide Edip…)