Mıknatısın manyetik özelliklerini gösterdiği bölgeye o mıknatısın
manyetik alanı denir. Manyetik alan B sembolüyle gösterilir.
SI’da birimi Tesla’dır. Manyetik alan vektörel bir büyülüktür. Mıknatıslar,
manyetik alanı içerisindeki diğer mıknatıslara ve manyetik maddelere
kuvvet uygular.
Mıknatısın etrafında oluşan manyetik alanı incelemek için “Mıknatısın
etrafında oluşan manyetik alanın kutup şiddetine ve mıknatısa olan
uzaklığına bağlı değişimi” etkinliğini yapınız.

“Mıknatısın etrafında oluşan manyetik alanın kutup şiddetine ve mıknatısa
olan uzaklığına bağlı değişimi” etkinliğinde görüldüğü gibi mıknatısın
kutup şiddeti artırıldığında etrafında oluşan manyetik alan şiddeti artar.
Mıknatısa yaklaşıldığında manyetik alanın büyüklüğü artarken mıknatıstan
uzaklaşıldığında azalır.
Mıknatısların etrafında oluşan manyetik alanın büyüklüğünü etkileyen
faktörlerden biri de mıknatısın bulunduğu ortamdır. Ortamın, mıknatısın
etrafında oluşan manyetik alana etkisini incelemek için “Manyetik
alanın büyüklüğünün ortama bağlılığı” deneyini yapınız.

“Manyetik alanın büyüklüğünün ortama bağlılığı” deneyinde camın
ve mukavvanın üzerindeki demir tozlarının görünümü arasında fark
olduğu gözlemlenir. Bunun nedeni mıknatıs ile demir tozları arasındaki
ortamın manyetik alanın büyüklüğünü etkilemesidir. Deneydeki demir
tozlarının deseni incelendiğinde bazı bölgelerde toplanan demir tozlarının
diğer bölgelerde toplanan demir tozlarından daha fazla olduğu
görülür (Görsel 1.13: a, b). Bu bölgelere mıknatısın kutupları denir.
Bütün mıknatıslar, kuzey N (North-nort) ve güney S (South-saut) olmak
üzere iki kutuptan oluşur

Demir tozlarının deseni incelendiğinde mıknatısın etrafında çizgiler
oluştuğu görülür. Bu çizgiler mıknatısa yakın olan bölgelerde daha
belirgindir. Mıknatıstan uzaklaşıldıkça çizgilerin belirsizleştiği ve demir
tozlarının mıknatıstan daha az etkilendiği görülür. Demir tozlarının oluşturduğu
desen, modelleme yapılarak mıknatısın etrafında oluşan manyetik
alan çizgilerine benzetilebilir.
Mıknatısların etrafında oluşan manyetik alan, manyetik alan çizgileri ile
temsil edilir. Bu çizgiler, mıknatısların etrafında oluşan manyetik alanın
daha iyi anlaşılmasını sağlar.
Yön bulmada kullanılan pusula, çubuk mıknatısın manyetik alanı içerisine
konulduğunda pusula ibresi çubuk mıknatısın manyetik alanından
etkilenerek sapar. Pusula ibresinin konumu manyetik alan çizgilerine
teğettir (Şekil 1.21).

Mıknatısların etrafında oluşan manyetik alan çizgileri incelendiğinde
çizgilerin bazı bölgelerde sık, bazılarında ise seyrek olduğu görülür.
Manyetik alan şiddeti, manyetik alan çizgilerinin sık olduğu bölgelerde
büyük, seyrek olduğu bölgelerde ise küçüktür.
Bir mıknatısın diğer mıknatıslara veya manyetik maddelere uyguladığı
kuvvet, mıknatısın etrafında oluşturduğu manyetik alanın büyüklüğüne
bağlıdır. Mıknatıstan uzaklaşıldıkça manyetik alan şiddeti azaldığı için
manyetik cisimlere uygulanan kuvvet de azalır.