MEVSİMLER
Yıllık hareket ve eksen eğikliğin bağlı olarak mevsimler oluşur. Mevsimler, Güneş’in gün dönümü (solstis) ve gece gündüz eşitliği (ekinoks) noktaları arasındaki geçiş süreleridir. Yıl içerisinde mevsim başlangıcı olarak kabul edilen dört önemli gün ortaya çıkar. Bu günlere Gündönümü de denilmektedir Gece ve gündüz eşitliklerinin yaşandığı 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerine Ekinoks, gündüz sürelerinin uzamaya veya kısalmaya başladığı 21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerine ise Solstis denir.
21 Mart (İlkbahar Ekinoksu)
1. Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a dik açıyla düşer.
2. Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar, Güney Yarım Küre’de sonbahar başlangıcıdır.
3. Dünya’nın her yerinde gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
4. Güneş her iki kutuptan da görünürken, kuzeyde doğmaya, güneyde ise batmaya başlar.
5. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçer.
6. Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de gündüzler gecelerden; Güney Yarım Küre’de geceler gündüzlerden daha uzun olmaya başlar.
7. Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda Güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
21 Haziran (Yaz Solstisi)
1. Güneş ışınları öğle vakti Yengeç Dönencesi ‘ne dik açıyla düşer.
2. Kuzey Yarım Küre’de yaz, Güney Yarım Küre’de kış başlangıcıdır.
3. Ekvator’dan güneye gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır. Kuzeye gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
4. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
5. Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı Güneş’i görürken, Güney Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır.
6. Güneş Kuzey Yarım Küre’de ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek, Güney Yarım Küre’de en alçak konumuna gelir. Bu tarihten sonra kuzeyde güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; güneyde ise büyümeye başlar.
7. Gölge boyu Kuzey Yarım Küre’de en kısa, Güney Yarım Küre’de en uzun durumdadır.
8. Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece; Güney Yarım Küre’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır. Ancak bu tarihten sonra kuzeyde gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; güneyde ise gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
23 Eylül (Sonbahar Ekinoksu)
1. Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a dik açıyla düşer.
2. Kuzey Yarım Küre’de sonbahar, Güney Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcıdır.
3. Dünya’nın her yerinde gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
4.Güneş her iki kutuptan da görünür. Kuzey Kutup Noktasında Güneş batmaya; Güney Kutup Noktasında Güneş doğmaya başlar.
5. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer.
6. Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de geceler gündüzlerden; Güney Yarım Küre’de gündüzler gecelerden daha uzun olmaya başlar.
7. Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda Güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
21 Aralık (Kış Solstisi)
1. Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik düşer.
2. Kuzey Yarım Küre’de kış, Güney Yarım Küre’de yaz başlangıcıdır.
3. Ekvator’dan kuzeye gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır. Güneye gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
4. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
5. Güney Kutup Dairesi’nin tamamı Güneş’i görürken, Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır.
6. Güneş, Güney Yarım Küre’de ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek, Kuzey Yarım Küre’de en alçak konumuna gelir. Bu tarihten sonra güneyde güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; kuzeyde ise büyümeye başlar.
7. Gölge boyu Güney Yarım Küre’de en kısa, Kuzey Yarım Küre’de en uzun durumdadır.
8. Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece; Kuzey Yarım Küre’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır. Bu tarihten sonra güneyde gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; kuzeyde ise gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
İklim Kuşakları
I. Matematik İklim Kuşakları
Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak Matematik iklim kuşakları oluşur. Bu kuşakların sınırları Ekvator, kutuplar, dönenceler ve kutup dairelerine göre belirlenir. Güneş ışınlarının düşme açısında yıl içinde görülen değişimler matematik iklim kuşaklarını belirlemektedir. Sınırların belirlenmesinde eksen eğikliği temel etmendir.
II. Sıcaklık Kuşakları
Sıcaklık kuşakları deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklık değerlerine göre belirlenir. Sıcaklık kuşaklarının oluşumunda; Dünya’nın şekli, kara ve denizlerin dağılışı, okyanus akıntıları ve genel atmosfer dolaşımı etkili olmuştur.
