MEKTUP

Mektup, bir iletişim, bildirişim aracıdır. Haber almak, haber vermek; bir sorunu tartışmak, sevinç ve üzüntülerimizi bizden uzaktakilerle paylaşmak için mektup yazılır.

Mektup türü diğer türlerle ilişkilidir. Cenap Sahabettin’in “Avrupa Mektupları”, Ahmet Rasim’in “Romanya Mektupları” gezi-mektup; Cemal Süreyya’nın “On Üç Günün Mektupları” mektup-günlük; Nurullah Ataç’ın “Okuruma Mektuplar” adlı eseri mektup-deneme özelliği gösterir.

Gerek dünya gerekse Türk edebiyatında mektup şeklinde kaleme alınmış romanlar da vardır. Goethe ’nin “Genç Werther’in Acıları” romanı mektup tarzında yazılmıştır.

Türk edebiyatında mektubun bir anlatım biçimi olarak geniş çerçevede ilk kez kullanılması Ahmet Mithat Efendi’nin “Felsefe-i Zenan” isimli eserinde görülür. Halide Edip Adıvar’ın “Handan” Reşat Nuri Güntek’in “Bir Kadın Düşmanı”, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın “Mutallaka”, Leyla Erbil’in “Mektup Aşkları” adlı eserleri mektup-roman biçimindedir.

Mektup çeşitleri

a) Özel (Kişisel) Mektuplar:

Birbirleriyle dostluk, arkadaşlık, akrabalık gibi herhangi bir yakınlığı olan kimselerin birbirine duygu, düşünce ve yaşantılarını samimi bir üslupla ve yazılı olarak anlattığı mektuplardır. Özel mektupların gizliliği vardır; başkaları tarafından okunamaz.

b) Edebî (Yazınsal) Mektup:

Özel mektuplar yazarlar arasında yazılmışsa bunlara yazınsal mektuplar da denir. Fuzuli’nin “Şikâyetname”si, Muallim Naci’nin “Mektuplarım” (1886); Beşir Fuad—Fazlı Necip arasındaki yazışmalardan oluşan “Mektubat” (1888); Ahmet Mithat—Muallim Naci’nin yazdıkları “Muhaberat ve Muhavera ” (1884); Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Ziya’ya Mektuplar”ı; Ziya Gökalp’in “Limni ve Malta Mektupları”; Nazım Hikmet’in “Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar”ı; Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Mektuplar”ı bu türe örnektir.

c) Açık Mektup:

Geniş kitleleri ilgilendiren önemli konulara dair görüş ve düşüncelerin savunulması ve halka duyurulması amacıyla kaleme alınan, gazete ve dergilerde yayımlanan mektuplardır.

d) İş Mektupları:

Özel kişilerle iş kurumları ve iş kurumlarının kendi arasında, işle ilgili olarak yazılan mektuplardır. Sipariş mektupları, satış mektupları, şikâyet mektupları, alacak mektupları, tavsiye mektupları, başvuru mektupları iş mektubu çeşitleridir.

e) Resmî Mektup:

Devlet dairelerinin kendi aralarında ya da kişilerle devlet daireleri arasındaki yazışmalara resmi mektuplaşma denir. Bunlar da “makamdan makama”, ”makamdan kişiye”, “kişiden makama” yazılır. Hepsinin ortak niteliği, kısa, açık, kişisellikten uzak bir dille yazılmasıdır. Resmî mektupların en önemli örneği dilekçelerdir.