Bu konu ile tarihi ticaret yollarının toplumlar arası siyasi, kültürel ve ekonomik ilişkilerdeki rolünü açıklayacağız.

Kavramlarımız

Kervan: At eşek, deve gibi hayvanlarla eskiden yapılan kara taşımacılığıdır.

Seyyah: Gezgin, turist anlamına gelir.

Soylular: Avrupa’da zengin kişilerin oluşturduğu sınıftır.

Güzergâh: İzlenecek, takip edilecek yol, ya da yol boyu anlamı taşır. Örneğin, İpek ve Baharat Yolları’nın tüccarlar için Avrupa’ya uzanan ticari bir güzergâh olması gibi.

İpek ve Baharat Yolu kıtalar arası köprü görevi görmüştür. Taşınan ürünleri Avrupa’ya ulaştırmak için izledikleri yollar farklı da olsa her ikisinin de hâkimiyetini ele geçirmek uğruna savaşlar yaşanmış, her iki ticaret yolunda da kültür alışverişi yaşanmıştır.

İpek Yolu

Çin’in Sian kentinden başlayıp Avrupa’ya kadar uzanan ticaret yoludur. Ticareti yapılan ürünler arasında en değerlisi ipek olduğu için İpek Yolu adını almıştır.

Bu ticaret yolu ile birlikte kıtalar, ülkeler arası ticaretin geliştiği gibi ülkeler arası kültürler de etkileşim içine girmiştir.

İpek Yolu, tarih boyunca kullanılan bir ticaret güzergâhı olmasının yanı sıra fikirlerin, dinlerin, orduların ya da farklı kültürlerin ve bu kültürel deneyimleri aktaran bilgelerin ve seyyahların(gezginlerin) takip ettiği bir yol
olmuştur.

İpek Yolu Sayesinde;

• Ekonomik

İpek Yolu’nda taşınan ürünler: İpek, baharat, cam, porselen, değerli metal eşyalar (gümüş, altın vb.) kervanlara yüklenerek geçilen ya da istenilen yerlerde satılırdı. Böylece bu ticaret yoluna sahip olan milletler de ekonomik yönden güçlü olurlardı. Bu güce sahip olmak için;

• Siyasi

Ekonomik değere sahip bu yolun hâkimiyeti için savaşlar yaşanmıştır. (Türk-Çin, Abbasi-Çin) Savaşlar dışında olumlu gelişmeler de yaşanmıştır.

• Kültürel

Çinliler tarafından icat edilen kağıt ve matbaa dünya coğrafyasına tanıtıldı. Bu icatlarla tanışan toplumlar ülkelerinde kitaplar basarak, kültürel gelişimlerini hızlandırmıştır.

İpek Yolu; Kuzey’den Erzurum, Trabzon, İzmit Güney’den Kayseri, Konya, Aksaray ve Denizli gibi şehirlerimizden geçerek İstanbul’da birleşir ve oradan Avrupa’ya ulaşırdı.

Türkiye Selçuklu Devleti de İpek Yolu’nun geçtiği bu yakın yerlere Han, Kervansaraylar yaparak Anadolu toprakları üzerinde ticaretin gelişmesini sağlamıştır.

Baharat Yolu

Hindistan’dan başlayıp iki kol halinde Avrupa’ya ulaşan tarihi ticaret yoludur.

1. Kol: Basra ve oradan Anadolu’ya, oradan da İstanbul’a ulaşırdı.

2.Kol: Yemen’e uğrar, Kızıldeniz’i geçerek İskenderiye oradan da Akdeniz’i geçip bir kolu Venedik’e diğer kolu da Cenova’ya giderdi. En çok baharat taşıdığı için ismini buradan almıştır.

Tarihçesi

Baharat günümüzden yüzyıllar önce doğu ülkelerinde (Hindistan,Çin) kullanılıyordu.

Orta Çağ Avrupası ile birlikte Soylular sofralarında baharatı bulundurmaya başlayınca bu ürünün ticareti de başlamış oldu.

Baharat 0 yıllarda çok pahalı bir ürün olduğu için herkes sofrasında bulunduramıyor, sadece zengin kişiler alabiliyordu.

İpek Yolu’nda taşınan ürünlerden bir tanesi de baharattı. Zaten Çinliler tarçın, zerdeçal ve zencefil gibi baharatları asırlar öncesi Baharat Yolu’nun kuzeyinden Avrupa’ya ulaştırıyordu.

Neden Baharat Yolu?

Hindistan ve Yemen’de yetiştirilen baharat (karabiber, tarçın, zerdeçal vb.) ile Doğu Asya’da çıkan kıymetli süs eşyaları ( inci elmas, mercan vb.) Avrupa’da çok istenen ürünlerdi. Ve bu ürünler de iki farklı koldan Avrupa’ya taşınıyordu. Baharatın dışında değerli süs eşyalarının da taşınması ve İpek Yolu’ndan farklı bir güzergâha sahip olması sebebiyle bu ticaret yoluna ihtiyaç duyulmuştur.

Böylece İpek Yolu gibi bu yol için de devletler arasında siyasi mücadeleler yaşanmış, bu yollar üzerinde hâkimiyet kuran devletler ekonomik olarak rahatlamıştır.

İpek ve Baharat Yolu’nun dışında dünya üzerinde ticaretin geliştiği, kültürel etkileşimin yaşandığı başka ticari yollar da vardır. (Kürk Yolu)