Varlığın madde cinsinden olduğunu savunan görüştür. Materyalizm, “mekanik” ve “diyalektik” olmak üzere iki farklı şekilde ele alınır.
Temsilcileri : Demokritos, Hobbes, La Mettrie ve Marx’tır.
Mekanik Materyalizm: Bu anlayışa göre, evrendeki gerçek varlık maddedir ve maddesel varlığın oluşturduğu evren, mekanik biçimde hareket eder. Evreni anlamak için makinenin parçalarını anlamak gerekir. Mekanik materyalizm, hiçbir şekilde manevi unsurları veya varlıkları kabul etmez. Tüm varlıklar, maddenin mekanik hareketleri ve değişimiyle açıklanır.
Diyalektik Materyalizm: Evrendeki gerçek varlık “madde”dir ve mekanik materyalizmden farklı olarak bu maddesel varlığın, diyalektik yasalarına göre ortaya çıkıp değiştiğini savunur.
Demokritos (MÖ 460 – MÖ 360)
Ona göre, “var olan” meydana gelmemiştir, yok edilemez ve değişmez. Bunun dışında bir de “var olmayan”, yani boşluk vardır. Evrendeki oluşa, kesin bir zorunluluk hâkimdir. Ana varlık “atom”dur tjk tv (atomcu materyalizm). İlk Çağ’ın doğa filozoflarındandır.
Thomas Hobbes (1588 – 1679)
Evrensel yapıyı maddeye dayandırır; dolayısıyla varlığı maddi bir temel üzerinde yükseltir. Bunun sonucun-
da maddeden ayrı bir ruhun varlığını reddeder. O, ruhun “ince üziksel bir cisim” olduğunu söyler (cisim olarak madde).
La Mettrie (1709 – 1751)
18. yy. mekanik maddeciliğinin en önemli temsilcilerinden biridir. Mekanik maddeciler kendilerini, Descartes’ın ruh felsefesini reddedip maddeci yanına dayandıklarından “Descartes’ın devamı” sayarlar. La Mettrie, insana “makine insan” diyerek insanı, hayvanın gelişmiş şekli olarak nitelendirmiştir.
Karl Marx (1818 -1883)
19. yüzyılda, varlığı madde olarak kabul eden görüşün en önemli temsilcisi olmuştur. Evrenin yapısı maddedir. Madde, bilinçten bağımsız olarak vardır. Maddenin varoluş biçimi harekettir. Hareket olmadan madde olmaz, madde olmadan da hareket olmaz. Evren, olmuş bitmiş bir şey değil, diyalektik biçimde ilerleyen bir süreçtir. Bu süreçte, yaşam dediğimiz canlı madde oluşur. Buradaki değişim yeni bir nitelik kazanır ve “bilinci” oluşturur. Diyalektik, hem varlığın hem düşüncenin yasasıdır. Çünkü düşünce, maddenin nitelik değiştirmiş halidir. Yani maddenin diyalektiği, düşüncenin diyalektiğini oluşturur. Marx’ın bu görüşü, “diyalektik materyalizm” olarak adlandırılır. Diyalektik materyalizme göre değişme, çelişme sonucunda oluşur. Karşıtlar bir arada bulunur ve çelişmeyle birbirine dönüşür. Çelişen güçler, değişimi doğurur.
Çözümlü Örnek Test Soruları
Soru 1
Materyalizm (maddecilik) felsefesinin temel ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ruhun varlığına inanmak
B) Bilgiyi sezgi yoluyla elde etmek
C) Maddenin tek gerçeklik olduğuna inanmak
D) Ahlaki değerlere öncelik vermek
Cevap: C) Maddenin tek gerçeklik olduğuna inanmak
Soru 2
Materyalizmin, ruhun varlığını kabul etmeyen bir görüş olmasının sebebi nedir?
A) Bilimsel kanıtlarla desteklenememesi
B) Bilgiye duyularla ulaşmayı reddetmesi
C) Ahlaki değerleri reddetmesi
D) Tanrı inancına karşı olması
Cevap: A) Bilimsel kanıtlarla desteklenememesi
Soru 3
Materyalizme göre evren nasıl oluşmuştur?
A) Tanrı tarafından yaratılmıştır.
B) Zihnin bir ürünü olarak vardır.
C) Maddeye dayalı doğal süreçlerle oluşmuştur.
D) Hayali bir gerçekliktir.
Cevap: C) Maddeye dayalı doğal süreçlerle oluşmuştur.
Soru 4
Aşağıdaki filozoflardan hangisi materyalist düşünceyi savunmuştur?
A) Descartes
B) Platon
C) Demokritos
D) Kant
Cevap: C) Demokritos
Soru 5
Materyalist bir düşünür, insan zihni ve bilinci hakkında ne düşünür?
A) Zihnin maddeye bağımlı bir olgu olduğunu savunur.
B) Zihnin ölümsüz olduğunu savunur.
C) Bilincin ruhsal bir varlık olduğunu savunur.
D) Zihnin Tanrı tarafından yaratıldığını savunur.
Cevap: A) Zihnin maddeye bağımlı bir olgu olduğunu savunur.
Soru 6
Materyalizm akımına göre aşağıdakilerden hangisi kabul edilmez?
A) Maddenin dışında bir gerçeklik olmadığı
B) Evrenin maddi bir yapıya sahip olduğu
C) Bilincin maddi süreçlerden bağımsız olduğu
D) Doğal olayların fiziksel yasalarla açıklanabileceği
Cevap: C) Bilincin maddi süreçlerden bağımsız olduğu
